H O B B Y P U K
==============
van Hobby Club Dordrecht
Redactie: G.W.V. van Aardenne en A. Kastelein
Redactieadres: Jan Luykenstraat 19, tel.: 6926
Clublokaal: Hellingen 7, Wo 7½-10, Za 2½-10 u.
Gironummer: 601060 t.n.v. van penn. H.C. Dordrecht
4e jaargang, nummer 3 oktober 1958.
=================================================
1. Inhoud
2. Van de Redactie
3. Van het Bestuur
4. Plannen voor het komende seizoen
5. Nieuwe leden
6. Overzicht van Hobby Club Dordrecht
7. Hobby Club Vakantie Kamp 1958
8. Afkortingen en codes voor de zendamateur
9. Luisteren naar muziek
10. De kracht van het kleine
11. Nieuws van andere Hobby Clubs
12. Puks Peins Pagina
Dit is dan de laatste maal, dat de Hobby Puk in zijn wijd en zijd bekend staande gele jasje verschenen is, of misschien ook niet, dat zal de toekomst moeten leren.
In ieder geval krijgen we een nieuwe voorplaat, dus raden wij U aan om nog eens goed de diverse lijnstukken en krommen te bestuderen, die tezamen in een bepaalde rangschikking het zo merkwaardige resultaat opleveren waarvan de voorpagina van de laatste acht Hobby Puk edities getuigen.
Ook de illustraties van deze keer verdienen wel bijzondere aandacht. Wij zijn Wim Dolk bijzonder erkentelijk voor de grote toewijding, waarmee hij steeds weer tekeningen voor ons lijfblad maakt.
Wij hebben nooit, maar dit keer in het bijzonder, hebben wij niet het gevoel, dat het verschijnen van de Hobby Puk een overbodig iets is. Sinds het verschijnen van het vorige nummer is er namelijk heel wat voorgevallen op de Hobby Club, waarvan dit nummer ook zal getuigen, en het ziet er naar uit dat het komende seizoen veel dingen op gaat leveren, waarover van tevoren geschreven dient te worden. Als U wilt weten wat wij bedoelen, hoeft U slechts deze Hobby Puk door te lezen.
U zult dan ook ontdekken dat dit nummer de eerste aflevering van onze reeds aangekondigde muziekrubriek bevat. De heer Ru Sevenhuysen, welke wij van deze plaats nogmaals hartelijk willen danken voor zijn spontane medewerking van uit Groningen, heeft zich bereid verklaard ook in de toekomst deze rubriek te blijven verzorgen. Wij kunnen U ook zeer aanbevelen eens te gaan luisteren naar zijn buitengewoon interessante voordrachten met muziek in zijn cursus: "Leren luisteren naar Muziek".
Vanwege het wazig aan 't worden verleden en mede met het oog op de overstelpende hoeveelheid copy, hebben wij besloten voorlopig ons vervolgverhaal over de "Kanotocht" stop te zetten.
Daar wij evenwel willen proberen de Hobby Puk een frequentievere verschijning te bezorgen, zijn wij buiten onze vaste medewerkers zeer aangewezen op U, losse lezer. (Neemt U ons niet kwalijk; wij bedoelen er niets mee, maar het vloeide ons zo uit de pen - Red.) Als wij niet meer copy binnen krijgen, zullen wij, ondanks de overvloed van het moment, zo wij de huidige omvang willen handhaven bij een maandelijks verschijnen, genoodzaakt zijn met een groot aantal blanco pagina's te verschijnen, zoals onze voorzitter op de laatst gehouden algemene ledenvergadering opmerkte.
Laat ieder dit dus ter harte nemen en de pen ter hand nemen om ons te overstelpen met copy.
Voor meer aansporingen mogen wij U verwijzen naar het laatste, voorlaatste, voor-voorlaatste, enz.- nummer.
Copy voor het komende nummer ontvangen wij liefst vóór of uiterlijk op 12 november a.s.
Veel genoegen bij het lezen van onze nieuwe "Hobby Puk", wenst U weer
de Redactie.
--------------------------------------------------------------------------------------
VAN HET BESTUUR.
Tussen de vorige editie van de Hobby Puk en de huidige, is het aanzien van het lokaal belangrijk veranderd en, als wij afgaan op de vele reacties, ook verbeterd.
Gelijktijdig met enkele omvangrijke reparatie-werkzaamheden, zoals het repareren en waterdicht maken van het dak en de regenpijpen, het vernieuwen van de pleisterlaag, het repareren van de lichtbak en het inzetten van een aantal ruitjes, is de basis gelegd voor een nieuwe ruimte: de Bar. Hiermede heeft het lokaal zijn symmetrie herwonnen en doen de proporties van het geheel veel prettiger aan.
De nieuwe vloer van 18 m2 ligt momenteel volgestouwd met de magazijnvoorraden. De bedoeling is dat onder de vloer een nieuw magazijn gemaakt wordt, zodra er na de ingebruikname hiervan begonnen kan worden aan de voltooiing van de barruimte.
De werkomstandigheden zijn met het opruimen van het lokaal weer gunstig geworden, wat ook wel blijkt uit de hernieuwde activiteiten. De meetinstrumenten van Jaap Dortwegt bewijzen nu ook belangrijke diensten.
Het tweede exemplaar van de H.A.B. serie is ook gereed gekomen en inmiddels afgeleverd.
Aan de Studio's wordt gewerkt in een tempo dat de hoop doet opleven, dat deze nog gereedkomen in december, welk feit, zoals misschien bekend is, feestelijk gevierd zal worden.
Verheugend is het te noemen, dat er nog altijd veel belangstelling bestaat voor vossejachten, zowel van de kant van de vos(sen) als van de jagers.
De Doka is zo langzamerhand ook voor verbetering vatbaar geworden en het ziet er naar uit, dat de prestaties van de afdeling Fotografie na de diverse verbeteringen talrijker en kwalitatief beter zullen worden.
Het huidige bestuur zal niet lang meer in zijn momentele samenstelling blijven bestaan, terwijl de redactie van de Hobby Puk er langzamerhand ook wel prijs op stelt door een nieuwe opgevolgd te worden, reden waarom wij de leden aan kunnen raden zich reeds nu goed op een opvolging te bezinnen.
Ook zullen de Statuten en Reglementen binnenkort eens definitief vastgelegd dienen te worden door de Algemene Ledenvergadering.
Omtrent nadere bijzonderheden over de plannen voor het komende seizoen, verwijzen wij naar het afzonderlijke artikel in dit nummer.
--------------------------------------------------------------------------------------
PLANNEN VOOR HET KOMENDE SEIZOEN.
Na de verandering die ons lokaal de afgelopen maanden heeft ondergaan, is er nu een zeer druk programma, voor zover de middelen het toelaten, dat uiteindelijk wel werk genoeg zal geven tot de viering van het 10-jarig bestaan in 1960.
Allereerst wordt nu het magazijn, dat, nadat het zijn behuizing was kwijt geraakt, her- en derwaarts verspreid was, voorlopig ondergebracht in de toekomst als "Bar" bestemd is. Daardoor blijft de ruimte eronder vrij om het toekomstige magazijn te bouwen.
Alle materialen en gereedschappen kunnen dan opnieuw gesorteerd worden en overzichtelijk neergelegd, terwijl er tegelijkertijd een kaartsysteem voor opgebouwd kan worden.
Inmiddels kan het lokaal opgeruimd worden en voortaan vrij van rommel gehouden worden.
Door de nieuwe opstelling van de tafels en banken is een goede aanpassing aan de nieuwe situatie verkregen en een plezierige werkruimte.
De voltooiing van de Studio's, welke in de verdrukking was gekomen door de overvloed van andere noodzakelijke werkzaamheden, zal nu weer de volle aandacht krijgen. De Doka zal op korte termijn ook nog een reorganisatie doormaken.
Voor zover het mogelijk zal blijken te zijn zal er in principe naar gestreefd worden dit jaar verder iedere maand een nummer van de Hobby Puk te doen verschijnen.
Omstreeks de Kerstvakantie zullen we een bescheiden propaganda-actie gaan voeren om ons ledental iets uit te breiden.
De afdeling Radio zal veel werk krijgen o.a. door een uitbreiding van de Radio-reeks, een belangrijke uitbreiding van de meetinstrumenten en de bouw van verschillende geluidsinstallaties, w.o. een nieuwe 80-watt versterker en een 20-watt versterker van bijzonder goede kwaliteit.
De afdeling fotografie zal een ongekende bloei meemaken onder de bezielende leiding van Hans Diemel en Piet Megens.
De afdeling Modelbouw zal voorlopig handen vol werk hebben aan de inrichting van het lokaal en het vervaardigen van kasten en kastjes en tegen de tijd dat het met de "Bar" zover is, ook meubelen.
Wij hopen dat een ontwikkeling naar de wèrkelijke modelbouw ook mogelijk zal zijn.
De afdeling Bar zal voor de nodige gezelligheid zorgen, terwijl wij nog niet van plannen weten voor Scheikunde en Artistieke Hobbies. Dit is nog maar een zeer beknopt en onvolledig overzicht van wat ons te doen staat, maar wij hopen in de volgende nummers dieper op het een en ander in te gaan en willen hierbij de leden opwekken hieraan hun volle medewerking te geven en ook met plannen en suggesties naar voren te komen.
---------------------------------------------------------------------------------------
NIEUWE LEDEN.
Sinds wij de vorige maal de wijzigingen in onze ledenlijst publiceerden, hebben wij de volgende nieuwe aspirantleden in de Hobby Club welkom mogen heten:
Ries Fok | Bram Apon | Kees de Snoo |
Rinus Verweij | Henk Hilbink | Rob Schilthuizen |
Rien Busink | Dirk Jan Jongeneel | Rob Vervloet |
Eldert Nelisse | Frits Jongeneel | Rennie Bouter |
Paul de Graaff | Jaap Monster | Hans de Vries |
De volgende personen zijn tot het lidmaatschap toegelaten:
Piet Dielhof, Leen Moret, Cor Hello en Frans van Vendeloo.
OVERZICHT VAN HOBBY CLUB DORDRECHT
van 1 april t/m 31 augustus 1958
In het begin van de maand april werd door Rien Busink, Rob Apon en Wim Punt een nieuwe lichtbak gezaagd, in elkaar gezet en geverfd. De andere leden, zoals Jaap Dortwegt, Urs Brunner en Ries Fok hielden zich met allerlei experimenten bezig op het gebied van radio.
Voor Studio I werd door Karel Dijkmans en Wim de Leeuw van Weenen een houten raam gemaakt dat tegen de muur komt te staan als steun en ondergrond voor muurkastjes en vaste apparatuur. Door Frans van Vendeloo werden intussen verwarmingsplaten, bestemd voor de twee studio's, nagekeken en opnieuw geverfd.
Op 12 april werd de derde algemene ledenvergadering van dit jaar gehouden. Op deze vergadering kwamen uitsluitend de plannen ter sprake en werden de leden door Arend Kastelein aangespoord hun handen nog veel meer dan tot nu toe uit de mouwen te steken.
Volgens hem barstte de Hobby Club van het werk. Er moesten volgens hem o.a. gemaakt worden: een buisvoltmeter, een normale volt-ampèremeter, versterkers, bouwdozen voor nieuwe leden, een Hobby Club versterker met diverse uitgangen en niet te vergeten de studio's.
Op 26 april kreeg de Hobby Club bezoek van enkele leden van Hobby Club Den Haag. Onder leiding van Wim de Leeuw van Weenen maakten zij eerst een rondgang door het lokaal, waarbij dikwijls van de meegebrachte fotocamera's gebruik gemaakt werd, waarna zij zich individueel met de leden onderhielden.
De Hobby Club verzorgde, evenals de vorige jaren, op 30 april een geluidsinstallatie. De opbouw hiervan verliep zeer snel en door speciale schakelingen waren de mogelijkheden vrijwel onbeperkt. Zo werden er onder andere door één microfoon gelijktijdig mededelingen voor de aanwezigen op het veld en gegevens betreffende de geluidskwaliteit en sterkte voor de geluidsstudio gegeven.
Op de daarna volgende clubavonden werd het magazijn geheel ontruimd en de muren die vrij kwamen afgebikt en schoongemaakt.
Van 19 mei tot 7 juni is het clublokaal gesloten, geweest vanwege de grote heersende chaos en de vele werkzaamheden welke er in dit tijdvak gehouden zouden worden. Dit waren o.a. het volvoeren van het plan "Bar", herstellen van de lichtkap en het dak, opnieuw pleisteren van de muren en onderhoud van het houtwerk aan de buitenzijde van het lokaal. Op dinsdag 20 mei nam onze vorige voorzitter Jaap Dortwegt afscheid van de Hobby Club daar hij voorlopig voor de tijd van één jaar naar Zwitserland vertrok. Als laatste blijk van medeleven schonk hij al zijn radiomateriaal aan de Dordtse Hobby Club.
Na 7 juni werd er zeer hard gewerkt, vooral door Arend Kastelein en Gijs van Aardenne. Zij volvoerden het plan "Bar" verder naar zijn eindpunt en leverden de tweede geluidsinstallatie voor de gemeente aan de heer Ruurs af. Verder kwam het houten geraamte van Studio I gereed en werd met de kastjes begonnen. Ook de jongere leden waren zeer actief en onder leiding van Ries Fok monteerde Wim Punt een versterker en bouwde Bram Apon een transistor ontvangertje. Zijn broer Rob monteerde een peilontvanger welke geheel aan de verwachtingen voldeed.
Van 16 tot 23 augustus werd een Hobby Club Kamp gehouden in de Drunense duinen. Deze week met uitsluitend zon werd een groot succes.
Na het kamp begon men dezelfde avond nog met frisse moed in het Hobby Club gebouw met het sorteren van allerlei materialen en de jongere leden met het bouwen van batterij ontvangers.
Eind augustus was er een verhoogde activiteit in de donkere kamer te bespeuren, daar er vele afdrukken en vergrotingen onder leiding van Piet Megens gemaakt werden.
---------------------------------------------------------------------------------------
Tot onze spijt hebben we in dit nummer, wegens plaatsruimte gebrek, de Studierubriek moeten laten vervallen. We gaan in het volgende nummer verder met: Vossejachten.
Red.
H O B B Y C L U B V A K A N T I E K A M P
====================================
van 15 - 23 augustus 1958.
Zo was het dan 15 augustus geworden. Hoe?, zult U vragen. Ja, dat is een verhaal op zichzelf. Een verhaal over het bij elkaar trommelen van materiaal, woongelegenheid en vooral niet te vergeten de eens zo enthousiaste leden!
Vermeldenswaard is hier de naam van Gijs van Aardenne, die ondanks de moeilijke omstandigheden, hem zelf wel bekend, tijd nog moeite gespaard heeft om alles zo veel mogelijk in de juiste banen te leiden.
Resultaat was dat een negental leden van de Hobby Club Dordrecht geconfronteerd werden met de volgende feiten: Een hartelijk welkom op het Kampeercentrum "De Klinkaert" te Drunen, gelegen langs de Drunense duinen, een recreatiegebied bij uitnemendheid, met als onderdak een grote 20-persoons tent met accomodatie als luchtbedden, butagaskomfoor, een grote kist limonade, enz.
Genoemde tent, evenals andere bagage, was naar Drunen getransporteerd, daar opgezet en onder de hoede gesteld van Hans Diemel en Robbie Apon.
Tot zover deze voorgeschiedenis.
Vrijdag, 15 augustus 1958.
De eerste kampdag, met als eerste programmapunt de reis naar Drunen.
Gestart zou er worden vanaf het Hobby Club gebouw. Vandaar dat een oplettend toeschouwer die vrijdagmorgen in alle vroegte (omstreeks 8 uur) een kleine verzameling jongens opgemerkt zou kunnen hebben, die stonden te trappelen van ongeduld om heen te gaan, ware het geweest dat deze toeschouwer zijn toeschouwerspraktijken op dat moment uitoefende in het Spuiweg gedeelte van de Hellingen. Als genoemde toeschouwer heel goed opgelet zou hebben, zou hij getuige geweest zijn van het overhevelen van een grote som gelds vanuit Gijs' zakken in Arends zakken en van een steeds stijgend ongeduld bij de groep in z'n geheel. Afgaande op de administratie moest er nl. nog een deelnemer en wel Carel Dijkmans, op het toneel verschijnen. Toen deze evenwel al te lang op zich liet wachten werd er een koerier uitgezonden (natuurlijk ons aller Gijs) en zette de rest zich in beweging, richting en einddoel de tunnel.
Hier bleek, na koeriers terugkomst, dat Carel doende was zijn fiets op te sporen en op eigen gelegenheid naar Drunen zou komen. Dit was tevens het teken tot definitief vertrek en aldus geschiedde het, althans, nadat wij door Gijs verewigd zijn geworden.
Het was toen A.D. 1958 - 15 Augustus 1958 - 8.33 uur.
Zoals niet te verwachten was hebben we op de heenreid totaal geen pech van enerlei aard gehad. We rustten traditiegetrouw bij de Moerdijk om even uit te blazen van de door de tegenwind veroorzaakte vermoeienissen. In Raamsdonkveer gebruikten we wat ijs en appels. Het was toen half elf en we rekenden uit dat we om half twaalf in Drunen konden zijn.
Inderdaad waren we om 12 minuten over half twaalf op de kampeerplaats, tot grote verbazing van Hans Diemel, die ons eerst tegen één uur à half twee verwachtte. Met het oog hierop had Hans de warme maaltijd voor 6 uur besteld en moesten we ons tevreden stellen met een broodmaaltijd, die we omstreeks half twee nuttigden.
Groot was ons enthousiasme onder andere over de grote theepot. Besloten werd vervolgens koers te zetten naar het dorp Drunen om daar eens poolshoogte te nemen en om enige nodige inkopen te doen, voor zover dit althans mogelijk was in verband met de O.L.Vr. ten Hemel opname.
Een van de inkopen die we toen gedaan hebben is nog wel de moeite waard om te vermelden. Dat was een pak suikerklontjes met een plastic citroen. Het verkregen product van een suikerklontje, bestoven met wat citroensap, ging weldra het handelsmerk "sassertje" voeren. En dit woord is een begrip geworden voor alle deelnemers van het H.C.V.K., een wachtwoord voor nieuwe levensenergie (bv. aan de voet van een hoge duin).
Weer thuis gekomen (d.w.z. bij onze tent) staken we ons in gala-tenue voor de eerste warme maaltijd, te nuttigen in de kantine van "De Klinkaert". Normaliter wordt er op vrijdagavond een bonte avond georganiseerd, maar dit vond vandaag wegens de omstandigheden niet plaats en er werd voor in de plaats een avondwandeling gemaakt onder leiding van de boswachter. Naar schatting namen hier een 100-tal wandelaars aan deel en groot was dan ook Arends verbazing toen hij de stemmen van onze jongste telgen deze 100 stemmen hoorden overtreffen. Dat was een voorproefje voor de gehele periode. Het weer was in de loop van de dag veranderd van enigszins mottig tot stralend helder zomerweer, welk weer we ook op de daaropvolgende dagen mochten genieten.
's Avonds, zo om een uur of elf, we lagen juist allemaal op bed en Arend zou voor gaan lezen, werden we opgeschrikt door de onverwachte verschijning van Carel Dijkmans, die een veelbewogen dag achter zich had liggen en hard aan een verkwikkende slaap toe was. En aldus geschiedde het.
Zaterdag 16 augustus.
Reeds de eerste morgen bleek bij het ontwaken dat er weinig dauwtrappers in het gezelschap aanwezig waren. En inderdaad hebben de tijden van opstaan gevarieerd tussen 's morgens 8 uur (alleen de eerste morgen) en 10 uur.
Dat late opstaan gunden we onszelf ook wel, omdat het 's avonds meestal vrij laat werd. Overigens is het wel een bewijs voor de voortreffelijke eigenschappen van onze bedden!
Het gehele procédé van wakker worden, opstaan, wassen, enz. verliep meestal vrij traag en we ontbeten dan ook meestal 1 à 1½ uur na het opstaan van de eerste moedige onder ons.
Zo werd het ook deze morgen 9 uur à half tien voordat we aan het ontbijt zaten. Genoten werd er elke morgen van de twee potten thee, die in staat moesten zijn de diverse ½ liter mokken der begerigen tot enkele malen toe te vullen. Ontstellend was het aantal dikke boterhammen (3 cm) die sommige wezens, ik weet niet waar en hoe snel, ergens kwijt konden raken. Maar natuurlijk waren de voorraden altijd toereikend (minimaal 3 broden per maaltijd per 3 personen). Enfin, toen ook dit feest achter de rug was werd te voet de eerste omgevingstocht bij dag gemaakt. Na eerst over wat verharde wegen over Giersbergen naar het Zuiden te zijn getrokken, zijn wij voor de terugtocht dwars door de duinen gecrossed. Reeds toen bleek het nut van de sassertjes overduidelijk.
Hierbij leerden we tevens ons te oriënteren op de zonnestand, iets waar we later nog veel plezier van gehad hebben en veel verdriet toen de zon boven de wolken scheen.
We waren weer prachtig op tijd thuis om te genieten van de warme maaltijd, die ditmaal bijzonder in de smaak viel. Na het eten ontdekten we de genoeglijke kanten van het op een luchtbed uitgestrekt liggen lezen in een amusant leesboek, de limonadefles bij de hand om met behulp van een rietstok hieruit wat limonade of cola te lurken.
In de namiddag hebben we koers gezet naar "de Pleune Wiele", het gemeentelijk natuurbad van Drunen en hebben daar gezwommen tot we er genoeg van hadden. Hier bleek dat Chris alleen de weg naar het water niet kon vinden. Het was dan ook maar gelukkig dat Chris er niet alleen was.
's Avonds zijn we met algemene stemmen naar de kantine gegaan, hebben daar wat spelletjes gespeeld en kennis gemaakt met Janta. Janta is een meisje, een gymnasiaste, die later een rol zou spelen bij de wasactiviteiten van enkele onzer. Hierna begaven wij ons ter ruste.
Zondag, 17 augustus.
Vandaag wilden we er eens een hele dag op uit. En aldus geschiedde het. Na de gebruikelijke plichtplegingen, zoals opstaan, eten, brood klaar maken, enz. trokken we erop uit, de duinen in. En daar gingen we, onder de brandende zon, door het mulle zand. En een tempo dat Arend aanhield! Als ik er aan denk, moet ik nog zuchten. Arend deed net of hij een doel voor ogen had, hetgeen hij door volmaakte onbekendheid met het terrein volstrekt niet had. Evenwel viel het mij op, dat we steevast in de richting van een kerktoren liepen. Onderweg passeerden we een duinmeertje. Zo te zien een onlangs uitgegraven gat, waar uiteraard water in stond.
Helaas, voor sommigen, hadden we daar niet op gerekend en hadden we dan ook geen zwemkleding bij ons. Dus werd besloten hier nogmaals terug te keren en dan, dat begrijpt U, onze spullekes wel mee te nemen.
Verstandig genoeg keerden wij tamelijk spoedig deze tantalus kwelling de rug toe en verder ging ons pad (althans na een verleidelijk sassertje). De omgeving werd weer wat bosrijker en de paden beter.
En terwijl sommigen zich niets aantrokken van het goedaardig gemopper van anderen, kwamen we na enige tijd bij een soort kunst-Mont-Blanc, die uiteraard geen Mont-Blanc heette, maar wel de naam droeg van Roestelberg.
Onze laatste reserves gebruikten we om boven op deze berg te komen en, o wonder, hoe groot was onze verbazing en niet in het minst die van Arend, toen daar aan de andere voet van de berg een alleraardigste uitspanning lag, temidden van een bosrijke omgeving.
Nog groter werd de verbazing en minder boos de ogen naar Arend gericht, toen deze ons allemaal trakteerde op gekoelde cola uit de kampkas. Met deze cola spoelden wij ons brood weg, want veel honger hadden we niet. Na afloop probeerden enigen van ons een waterpomp, doch daar kwam slechts stinkend water uit en werd dientengevolge afgedankt.
Dus toen maar weer de duinen in.
Met een fraaie bocht togen wij aanvankelijk zuid- en later oostwaarts. Ondertussen gaf Carel Dijkmans, evenals op de heenreis, de wens te kennen water op gaan graven.
Vandaar dat we op een zeker moment bij een lege kom halt hielden, Arend overging tot wat slapen en de rest ijverig aan het graven toog. Toen Arend wat later eens ging kijken, zag hij enige pasgegraven meren rondom een nieuw opgetrokken waterzuiveringsfabriek, waar het water gefiltreerd en opgedronken werd. Op verzoek van Arend evenwel werd de fabriek weer afgebroken en de meren gedempt en werd de thuisreis aanvaard.
Thuis lekker gegeten. Het werd zo langzamerhand gewoonte na de avondmaaltijd een partijtje te "knoeteren", d.i. spelevarend voetballen met behulp van een grote gele plastic voetbal. Volleybal en badminton vonden ook gretig aftrek.
's Avonds waren we weer in de kantine te vinden. Ditmaal had Carel zijn gitaar ook meegenomen en gaf hij enkele vrolijke skiffle-nummers weg, waarbij de overigen hun uiterste best deden de gitaar-geluiden vocaal te overstemmen. Gelukkig bleek het over het algemeen nog al in de smaak te vallen en er bereikte ons een verzoek van de directeur om ook maandagavond, dat zou een bonte avond zijn, de stemming met wat muziek op te vrolijken.
En dat werd natuurlijk toegezegd.
Na afloop konden we terug zien op een gezellige avond.
Maandag 18 augustus.
Een volle dag van huis was gisteren blijkbaar zo goed bevallen, dat we dat vandaag weer wilden doen. Ditmaal op de fiets met als einddoel het ontspanningsoord "De IJzeren Man". Om de grote wegen te mijden en van de veel leukere bospaden gebruik te maken, gingen we binnendoor. Dat viel echter al spoedig tegen. Klaarblijkelijk hadden de te talrijke militaire voertuigen de wegen dermate mul gemaakt, dat het niet mogelijk bleek over sommige trajecten te fietsen. Dus werd het lopen. Arend had verteld, dat het ongeveer een half uur fietsen zou zijn en dus werd hij hartelijk uitgelachen, toen we na een half uur nog midden in de rimboe zaten.
Toch kwamen we uiteindelijk weer op een verharde weg terecht, waar we evenwel zowel naar links, rechtdoor, als naar rechts konden gaan. Goede raad was duur, totdat de kaart er bij werd gehaald en we een aanknopingspunt vonden in de vorm van een bord naar Cromvoirt. Dat is ons noodlottig geworden, want door een fout op de kaart besloten we tot een verkeerde weg, zodat we op een gegeven moment bij Helvoirt op de rijksweg Tilburg-'s Hertogenbosch uitkwamen.
Dit betekende dat we een aardig eindje om moesten rijden. De stemming bleef er echter goed onder en zo bereikten we uiteindelijk toch de grote heldere plas, waar we doorreden tot de landtong tegenover het zwembad.
Hier gingen we direct zwemmen.
De groteren onder ons wilden een kijkje gaan nemen in het zwembad aan de andere zijde van het meertje en aldus geschiedde het. De overtocht ging gesmeerd. De terugtocht wat minder, want we werden terug gefloten door de badmeester. Het is nl. niet toegestaan buiten de afzetting van het zwembad te komen en daar werd kennelijk nogal streng de hand aan gehouden. We hielden ons echter doof en zijn eenvoudig doorgezwommen. Een andere keer zou dat niet zo eenvoudig meer gaan, maar daarover later.
Toen we terug kwamen bij de landtong, troffen we de andere jongens in een roeiboot aan, die ze daar gehuurd hadden. Een boterham met een flesje coca cola bracht hernieuwde activiteiten teweeg en dus werd er druk gevaren, gezwommen en gelezen. Voorwaar een voortreffelijke dag.
Op de terugweg heeft de groep zich gesplitst in een gedeelte dat nog een keer door de rimboe wilde en een ander gedeelte dat de voorkeur gaf aan de grote weg en dat toch naar Drunen wilde. Deze laatsten ontdekten toen een prachtig fietspas langs het kanaal, waarlangs het toen inderdaad een half uur fietsen bleek te zijn van het kamp naar "De IJzeren Man" of terug.
De warme maaltijd deed zich weer goed smaken, waarna we ons voorbereidden op de komende bonte avond. Op deze avonden worden er wat spelletjes gedaan, zoals trek aan de bel, enz. en wordt er wat gedanst. Hans en Arend mochten zich tijdens deze avond verheugen in enige flessen wijn, hetgeen ook tot volle tevredenheid was van Gijs, die ons wat later op de avond eens kwam opzoeken. Gijs' contrôle over ons huishouden in de tent leverde zelfs nog een complimentje op.
Kennelijk aangemoedigd door deze lef, braken we er na Gijs' vertrek op los. Hans was zo bereidwillig eieren te bakken, er was nog wat kaas, nog wat chocolade, een zak suikerklontjes, enz. Op die manier werd het een waar feest en werd onze honger gestild.
"En dat was dat", dachten wij, eenmaal verzadigd op ons bed gelegen. "En welterusten", waren de woorden die wij hierbij uitspraken.
Dinsdag 19 augustus.
Het grootste deel van de morgen doorgebracht met lezen, ballen, enz.
's Middags hebben we het plan, dat we zondag opgevat hadden, nl. om naar het duinmeer te gaan met zwemkleding, uitgevoerd. Bovendien hebben we nog een aantal luchtbedden meegenomen.
Het eerste gedeelte van de tocht legden we per fiets af, totdat we niet meer verder konden met deze nuttige vervoersmiddelen, althans niet op de wijze waarbij ze hun nuttigheid bewijzen. Op deze plaats gekomen hebben we dus de fietsen achtergelaten en zijn te voet de duinen ingetrokken. Het vinden van het meertje leverde weinig moeilijkheden op, omdat de vreugdekreten van de andere bezoekers reeds van verre tot ons doordrongen. Het was een echte heerlijke modderpool, precies geschikt om er met een luchtbed op te drijven en om een beetje met de bal te gooien. Arend bleef op het droge. Die gaf blijkbaar de voorkeur aan helder water.
Het meertje lag op de grens van bos en duin, halverwege de lijn van ons kamp naar de Roestelberg waar we zondag waren geweest. We hebben het bereikt via de duinen en het leek ons wel aardig om door de bossen terug te keren. En aldus geschiedde het. Dat dachten we tenminste, want na een ewigheid lopen, met Arend voorop, kwamen we tenslotte bij de Roestelberg terecht, waar we gespijzigd werden door een groep aardige meisjes, die het evenwel op onze bal voorzien hadden (let wel: uit speelsheid). Dat was allemaal wel erg aardig, maar we moesten nog naar huis en eerst onze fietsen nog vinden. We hadden geen kompas en de zon was niet te zien. Alles is tenslotte nog terecht gekomen, behalve dan dat Chris zijn fietssleuteltje verloren was. Besloten werd de fiets achter te laten en om met gereedschap terug te komen, waarmee het slot opengebroken kon worden.
's Avonds wachtte ons een filmvoorstelling van het Staatsbosbeheer. Het bleek evenwel geen film te zijn, maar een serie lantaarnplaatjes, voorzien van een nogal droog commentaar, althans in onze ogen. (=oren?-Red.)
Hoe het ook zij, het geheel was niet in staat onze aandacht te boeien en we werden tot een plaag voor de meer serieuze toehoorders in onze omgeving.
Het is tenslotte zover gekomen, dat we met hangende hoofden de zaal in ganzepas hebben verlaten. De boze stemming van de zaal werd gelukkig geneutraliseerd door onze eigen vreugdetonen. Achteraf bleek de waarschijnlijkheid dat we het slachtoffer zijn geworden van enige muggezifters.
Na afloop van de voorstelling hebben we in ieder geval onze goede bedoelingen getoond door alle tuinstoelen, die collectief naar binnen waren gedragen, weer te verwijderen en op de bestemde plaats te brengen.
Woensdag 20 augustus.
's Morgens wederom erg weinig gedaan. 's Middags ons tweede de bezoek aan "de IJzeren Man".
Ditmaal hebben we een omtrekkende beweging om het eiland gemaakt dat midden in het meer gelegen is. Al spoedig betrok de lucht en ging het regenen, in het begin met mate. Het was evenwel duidelijk dat er een fikse bui zou volgen en we bereidden ons er dan ook op voor.
Omdat de bezeilers van een zeilboot dit niet deden, zijn we getuige geweest van het omslaan van deze boot en zijn we uitgezwommen om eventueel assistentie te bieden.
Gelukkig was dit niet nodig.
Spoedig klaarde het weer weer op en we konden de thuisreis onder gunstige omstandigheden tot stand brengen.
's Avonds was er op "de Klinkaert" een kampvuur, dat pas na een groot aantal olieflessen wilde ontbranden.
Na afloop was het beslist wel geslaagd te noemen, in tegenstelling met onze verwachtingen.
Donderdag 21 augustus.
Na een verblijf van ongeveer een week in het kamp, voelde menigeen zich donderdagmorgen geroepen om eens het een en ander uit te gaan wassen. Vandaar dat het 2-pits komfoor op volle capaciteit draaide teneinde een enigszins voldoende hoeveelheid warm water te produceren, waaraan bij het wassen zo'n grote behoefte bestaat. Weldra verdween de vuile was dan ook onder een wit dek van schuim in de grote witte waskommen. Zelfs werden deze morgen de borden, kroezen, enz. met warm water afgewassen, iets wat nog niet eerder was gepresteerd.
Juist toen Hans de moed opgegeven had enige vlekken uit zijn witte short, afkomstig van de douche deur, te kunnen verwijderen kregen we bezoek van Janta en Janneke.
Die kwamen als geroepen.
Nu werd Hans de kunst van het aansmeren met zeep en de typische wasbewegingen geleerd, welke procédé's inderdaad, naar ik meen, het verwachte resultaat hebben opgeleverd. De waslijnen van de tent naar de omringende bomen hingen helemaal vol. Blinkende schone kledingstukken straalden van schoonheid.
's Middags hebben we een fietstocht gemaakt om de duinen heen, waarbij we o.a. door Loon op Zand gekomen zijn. De vaak moeilijk begaanbare en smalle paden leverden menig kostelijk voorval op. Ook de Roestelberg werd weer aangedaan, waar Arend over een grote voorraad sassertjes bleek te beschikken.
We werden er bij ons vertrek uitgeleide gedaan door een schare aardige meisjes, die nu niet op een hek, maar op een boomstam gezeten waren.
Noodgedwongen en onbewust leidden deze meisjes ons naar de goede weg en kwamen we dan ook vlot weer thuis.
Toen was het gedaan met de rust, tenminste voor Hans. Tot zijn groot verdriet bleek zijn mooie witte broekje verdwenen te zijn. Dit werd eerst de volgende dag teruggevonden in een hoge boom.
Een foto van Hans, doende zijn eigendom te bemachtigen, versiert een filmrolletje van Janta. Merkwaardig, wat?
's Avonds hebben we wederom een avondwandeling gemaakt onder leiding van de boswachter.
Vrijdag 22 augustus.
Vrijdagmorgen hebben we geslapen, gelezen, gebald en met de fietsen gespeeld.
's Middags weer naar de IJzeren Man geweest. Hier hebben we gezwommen en gekanood. Hans en Arend zijn weer naar het zwembad gezwommen. Toen zij evenwel op de terugweg onder de afzetting door doken, werden zij per megafoon teruggeroepen. Dat was moeilijk. Terugzwemmen was niet mogelijk en teruglopen ook niet. Dan maar varen.
Zo zijn we per boot teruggekeerd en heeft Hans zijn kleren opgehaald om vervolgens weer terug te varen. Het was intussen nogal laat geworden en we hebben ons moeten haasten om op tijd aan tafel te kunnen verschijnen, wat ons evenwel toch gelukt is.
's Avonds was het afscheidsavond, weer bijzonder gezellig en werden we enkele malen verrast met "telefoon voor de Hobby Club".
Hans en Arend zijn met Marty, een bewoner van een bungalow, die daar in de omgeving staat, 's nachts een nachtwandeling gaan maken.
Zodoende waren zij bij uitstek in staat om de anderen om klokslag 6 uur uit hun bed te trommelen.
Na het ontbijt braken we de tent af, vervoerden alles naar het Centrum en vertrokken even later, nagewuifd door de dienstertjes van het centrum "De Klinkaert", waar we zo een genoeglijke tijd hebben mogen meemaken.
De terugweg naar huis verliep zonder enige pech en toen was alles voorbij.
AFKORTINGEN EN KODES VOOR DE ZENDAMATEUR (vervolg).
__________________________________________________________
In het vorige artikel in deze serie zijn enkele kleine foutjes geslopen. De verklaring van:
DJ: "storting" moet zijn: "storing",
QCG: "acht" moet zijn: "wacht".
En dan nu het vervolg van de morse-kode.
QCP | Uw toon is slecht. | QFR | Is mijn landingsgestel beschadigd? Uw landingsgestel is beschadigd. |
QCS | Mijn ontvangst op lange golf is gestoord. | QFS | Wilt ge het radiobaken te ... in dienst stellen? Het radiobaken te ... zal (over ... minuten) in werking zijn. |
QCT | Mijn ontvangst op korte golf is gestoord. | QFT | Op welke hoogte en bij welke temperatuur is ijsvorming te vrezen? Gevaar voor ijsvorming bestaat op een hoogte van ... mtr bij een temperatuur van ... graden. |
QDB | Hebt U het telegram ... overgeseind aan ... ? | QFU | Gevaar voor ijsvorming bestaat niet op een hoogte van ... mtr bij een temperatuur van ... graden. |
QDC | Het telegram ... is per kabel doorgezonden. | QFX | Ik werk op antenne met verminderde straling. |
QDD | Telegram .. is geweigerd aan .... omdat het niet volgens de voorschriften is. Gelieve afzender in te lichten. | QFY | Kunt ge mij in kode het laatste weerbericht geven van ... ? Het weerbericht in kode is .... |
QDH | Vanwaar komt de momentele storing? De momentele storing komt van .... | QFZ | Kunt ge me mededelen, welke weersomstandigheden verwacht worden in de omgeving van ... ? Het weerbericht in verstaanbare taal is. .... |
QDK | Antwoord in alfabetische volgorde van de roepnamen. | QGA | Kan ik onmiddellijk landen met behulp van het radiobaken? Ge kunt onmiddellijk met behulp van het radiobaken landen. |
QDM | Wat is de magnetische koers om bij windstilte op U aan te sturen? De magnetische koers, welke U bij windstilte op mij moet aansturen, is ... graden (om ... uur). | QGB | Landt er momenteel een vliegtuig op het baken en moet ik wachten? Wachten, er landt een vliegtuig. |
QDP | Wat is mijn magnetische peiling ten opzichte van U, of van ...? Uw magnetische peiling ten opzichte van mij, of van ... bedraagt ...graden (om ... uur). | QGC | Kunt ge leiding geven aan mijn landing? Ik kan geen leiding geven aan Uw landing; blijf buiten het aanvlieggebied van het luchtvaartterrein. |
QDT | Ik vlieg met een horizontaal zicht van meer dan 1000 mtr, en op een hoogte van ... mtr boven zeeniveau. | QGD | Bevinden zich op mijn route vertikale hindernissen, hoger dan mijn vlieghoogte? Op Uw route bevinden zich de hindernissen ... op .. mtr boven de grond. |
QDV | Ik vlieg met een horizontaal zich van minder dan 1000 mtr, en op een hoogte van ... mtr boven zeeniveau. | QGE | Wat is mijn positie ten opzichte van Uw station, uitgedrukt in ware peiling en afstand? Uw positie ten opzichte van mijn station, is bepaald door: ware peiling .. graden, afstand .. km. |
QFA | Kunt ge mij meteorologische gegevens verschaffen van de route van ... naar ...? | QGJ | Sein zo weinig mogelijk, ik moet met andere vliegtuigen werken. |
QFB | Worden er nieuwe meteo-observaties aangevraagd? Er worden nieuwe meteo-observaties aangevraagd. | QGK | Vlieg zodanig, dat Uw ware peiling ten opzichte van ... binnen ... graden onveranderd blijft en blijf op een hoogte van ... mtr. Ik vlieg zodanig, dat mijn ware peiling ten opzichte van ... binnen ... graden onveranderd blijft en blijf op een hoogte van ... mtr. |
QFC | Kunt ge mij de bovenwind geven van ... naar ... ? Hier volgt de bovenwind van ... naar .... | QGL | Mag ik het gekontroleerde gebied binnenvliegen? Ge moogt het gekontroleerde gebied binnenvliegen. |
QFD | Mijn hoogtemeter is geregeld te ... om ... uur. Geef mij de hoogtemeterkorrektie van .... Er moet voor ... bij aflezing van de hoogtemeter ... mtr opgeteld (afgetrokken) worden. | QGM | Blijf buiten het gekontroleerde gebied. Verwijder U uit het gekontroleerde gebied. |
QFE | Geef mij de momentele barometerstand, niet gekorrigeerd tot zeeniveau van .... De niet tot zeeniveau gekorrigeerde barometerstand van het vliegveld te ... is.... mm of mb. | QGN | Mag ik landen te ... ? Ge moogt landen te .... |
QFF | Welke is de momentele barometerstand, teruggebracht tot zeeniveau, op het luchtvaartterrein..? De momentele barometerstand, teruggebracht tot zeeniveau, op het luchtvaartterrein ... is ... mm of mb. | QGO | Ge moogt niet landen te ... |
QFG | Ben ik boven het luchtvaartterrein? Gij vliegt nu boven het luchtvaartterrein. | QGP | Welke is mijn beurt om te landen? Uw beurt om te landen is ... |
QFH | Kan ik onder de wolken dalen? Ge kunt onder de wolken dalen. | QGQ | Wacht op instrukties en vlieg op ... mtr hoogte in de omgeving van .... |
QFI | Ik verzoek U de landingslichten te ontsteken. | QGR | Mag ik landen te ... zonder een linkerbocht te beschrijven? Ge moogt landen te ... zonder een linker bocht te beschrijven. |
QFJ | De landingslichten zijn ontstoken. | QGS | Ge moogt niet landen te ... zonder een linkerbocht te beschrijven. |
QFK | Ik verzoek U om lichtkogels af te schieten. | QGT | Welke is Uw grondsnelheid? Mijn grondsnelheid bedraagt ... km per uur. |
QFL | Ik verzoek U vuurpijlen af te schieten. | QRA | Hoe heet Uw station? Mijn station heet .... |
QFM | Op welke hoogte moet ik vliegen? Vlieg op ... mtr. | QRE | Hoe ver zijt ge bij benadering van mijn station verwijderd? De afstand tussen onze stations bedraagt bij benadering ... km. |
QFO | Kan ik rechtstreeks landen? Ge kunt rechtstreeks landen. | QRC | Door welke onderneming worden voor Uw station de rekeningen der taksen vereffend? De rekeningen der taksen worden voor mijn station vereffend door .... |
QFP | Mijn navigatielichten zijn niet in orde. | QRD | Waar gaat ge heen en waar komt ge vandaan? Ik ga naar ... en kom van .... |
QFQ | De landingslichten op het vliegveld ... zijn buiten dienst. | QRG | Wilt ge mijn juiste golflengte of frekwentie opgeven? Uw juiste golflengte (frekwentie) bedraagt ...mtr (kHz). |
(wordt vervolgd)
PAøTMC.
LUISTEREN NAAR MUZIEK.
Toen ik, enkele weken geleden, het verzoek kreeg in jullie Hobby Puk wat te gaan vertellen over muziek, heb ik dat om twee redenen graag beloofd. Ten eerste omdat ik het belangrijk vind dat jullie wat van muziek weten; ten tweede omdat de Dordtse Hobby Club mij, bij een serie lezingen over muziek die ik in Dordrecht de afgelopen winter heb gegeven, met twee voortreffelijke geluidsinstallaties zo goed heeft geholpen. En wat zou een lezing zijn zonder geluid? Ik ben daar dan ook erg dankbaar voor en wil dan ook van mijn kant jullie wat over muziek vertellen.
Er zijn vele soorten muziek: om te beginnen muziek, die gezongen wordt: de vokale muziek en muziek, die op instrumenten wordt gespeeld: de instrumentale muziek. De vokale is de oudste. De instrumentale muziek is, eeuwen geleden, ontstaan doordat de mensen de menselijke stem op instrumenten gingen nabootsen. Omstreeks 1550 waren deze instrumenten al zo goed geworden dat de componisten - dat zijn de musici die de muziek verzinnen - muziekstukken gingen "componeren" die alleen op instrumenten gespeeld moesten worden. Vanaf dat moment begon de instrumentale muziek steeds belangrijker te worden. Door meerdere instrumenten in één groep te verenigen ontstond een orkest. Eerst was dat orkest maar klein. Gaandeweg begon het steeds groter te worden en tegenwoordig bestaat zo'n orkest uit ± 70 - ± 110 man. Al deze musici (enkelvoud:, musicus) spelen op verschillende soorten instrumenten: strijk-, blaas-, slag- en tokkelinstrumenten.
Deze instrumenten hebben allen één eigenschap gemeen: hoe groter ze zijn, hoe lager ze klinken. Dat kunnen jullie mooi zien aan de strijkinstrumenten: de violen - de altviolen - de celli (dat is het meervoud van cello) en de contrabassen. Luister maar eens naar een strijkorkest. Weten jullie wat een heel mooi stuk is, alleen voor strijkers? De serenade "Eine kleine Nachtmusik" van Mozart. Een serenade is een muziekstuk dat bestemd is om in de openlucht te worden gespeeld. Jullie begrijpen dat zoiets dus eigenlijk door blazers moet worden gespeeld. Maar serenades voor strijkers komen ook voor. Op strijkinstrumenten wordt natuurlijk gestreken, maar er kan ook op getokkeld worden: dat heet pizzicato. Heel belangrijk - natuurlijk bij alle instrumenten! - is het soort geluid dat er uit een instrument komt. Dat wordt de "kleur" (afkorting van "klankkleur") genoemd. Als je dus een melodie speelt op de viool en je speelt daarna dezelfde melodie (dus net zo hoog of zo laag) op de altviool, dan kun je duidelijk het verschil in "kleur" horen.
Die strijkinstrumenten zijn natuurlijk niet zo maar uit de lucht komen vallen, net zo min als de radio's! Dat is allemaal in de loop van de geschiedenis ontstaan. Het zou natuurlijk erg interessant zijn om hier van die geschiedenis veel te vertellen. Maar ja: als ik dàt zou doen - en dan natuurlijk ook van alle andere instrumenten! - en ik moest dan ook vertellen van de muziek die je op die instrumenten kan spelen, dan zouden jullie langzamerhand allemaal oude mannetjes met grote baarden zijn! Daarom vertel ik je alleen maar dat de stad Cremona in Italië beroemd is geworden door zijn vele vioolbouwers: Amati, Guarneri en Stradivarius. Er zijn natuurlijk heel veel violisten; beroemde violisten zijn. Yehudi Menuhin, Zino Francescatti Isaak Stern, Arthur Grumiaux en in Nederland Herman Krebbers en Theo Olof.
Over de altviool is weinig te vertellen; daaruit mogen jullie niet afleiden dat hij minder belangrijk zou zijn: integendeel: maar hij lijkt heel erg op een viool, alleen is hij gemiddeld 5/6 cm langer en klinkt 5 tonen lager. Een beroemde altviolist is William Primrose; in Nederland Klaas Boon.
De cello is al direct veel groter: de romp heeft, sinds Stradivarius (die heeft dus ook celli gebouwd) een lengte van 75 cm. Hij klinkt 8 tonen lager dan de altviool. (Zo'n afstand van 8 tonen noemen wij een octaaf.) Beroemde cellisten zijn: Pablo Casals, Pierre Fournier en Paul Tortelier. In Nederland: Carel van Leeuwen Boomkamp.
De contrabas, tenslotte, is de langste en dus ook de laagste van de strijkersfamilie. Ook dit instrument is zeer belangrijk. Als jullie een contrabas alleen horen spelen, moet je aan het geluid eerst wat wennen, maar dan zullen jullie merken dat een contrabas ook een erg mooi instrument is. Hij klinkt zes tot acht tonen lager dan de cello. Waarom 6 tot 8? Omdat er ook 5-snarige bassen zijn. De andere strijkinstrumenten hebben 4 snaren. Een heel beroemde contrabassist was Bottesini.
Op alle strijkinstrumenten kan pizzicato gespeeld worden; ook kan de "kleur" veranderd worden door gebruik van een demper op de kam (dat is het hoogste punt waarover de snaren lopen). De klankkracht van een strijkinstrument is niet groot, vandaar dat er in een orkest altijd veel strijkers spelen.
Maar in een orkest zitten niet alleen strijkinstrumenten, er spelen ook blaas- en slaginstrumenten mee, zelfs één tokkelinstrument: de harp.
Zo'n orkest met al die instrumenten bij elkaar, heet een symfonie orkest of een philharmonisch orkest. Maar over al deze dingen vertel ik jullie een volgende keer.
Dus tot ziens!
Ru Sevenhuysen.
--------------------------------------------------------------------------------------
DE KRACHT VAN HET KLEINE.
Nu er in alle kranten en tijdschriften artikelen zijn verschenen die handelen over atoomenergie, kernsplijting, kernfusie, thermo-nucleaire reacties, enz. , moet er in de Hobby Puk ook maar eens een artikeltje verschijnen over deze onderwerpen. Ik zal proberen dit artikeltje zo begrijpelijk mogelijk te maken, hoewel ik er van overtuigd ben dat dit mij lang niet overal zal lukken, en als er onder jullie zijn, die vragen willen stellen over stukken die ze niet begrijpen, dan kunnen ze dit doen, ofschoon het niet zeker is, dat ze een antwoord zullen krijgen, want jullie kennen dat spreekwoord met van die gek en die wijzen en nu ben ik nog geen eens een wijze, dus jullie begrijpt ....
Na deze korte inleiding zullen we maar direct beginnen, dus ga maar gemakkelijk zitten in een luie stoel en een schaaltje bonbons naast je en bekijk een van die bonbons maar eens voordat je hem in je mond steekt, want hij is heus je aandacht wel waard. Zo'n bonbon is nl. een mengsel van een heleboel moleculen en al die moleculen zijn opgebouwd uit atomen. De meesten van jullie weten wel zo'n beetje wat een atoom is, maar ik zal voor de duidelijkheid hier toch wat meer over zeggen. Een molecuul is het kleinste deeltje van die stof, dat op zichzelf kan bestaan en alle eigenschappen van die stof bezit.
Dit klinkt misschien een beetje moeilijk, maar als je een nieuw chocolaatje in je mond steekt en het nog een paar keer over leest, zal je het wel begrijpen.
Laten we nu zo'n molecule wat nader gaan bekijken. We nemen bijvoorbeeld het molecule water. Zo'n molecule water is dus het kleinste deeltje water dat alle eigenschappen van water heeft, dus het kleinste deeltje water wat nog water is. Zo'n molecule water is nu opgebouwd uit atomen en wel twee waterstof atomen en één zuurstof atoom, zoals de scheikundige formule H2O laat zien. H2 = 2 atomen waterstof en O = 1 atoom zuurstof.
Jullie zien dus dat als je het kleinste deeltje water nog kleiner maakt, splitst, je geen water krijgt, maar twee verschillende dingen, nl. deeltjes van 2 soorten gas, nl. waterstofgas en zuurstof. Als je dus een molecule waterstof zou splitsen, zou je atomen waterstof overhouden en wel 2 stuks. Alle stoffen waarvan het molecule na splijting uiteen valt in gelijke delen, worden elementen genoemd. Er zijn ruim 90 van deze elementen in de natuur, terwijl er ongeveer 10 in het laboratorium zijn bij gemaakt. Het totale aantal is, naar ik meen, op het ogenblik 102.
Nu zullen jullie je misschien afvragen, hoe groot zo'n atoom nu wel is. De diameter van een atoom is ongeveer l0-7 mm, dit is 1/10.000.000 mm. Om een beetje idee te krijgen hoe klein dit is, denken we ons een kubieke mm, dit is ongeveer een speldeknop. Nu gaan we die mm3 in deeltjes snijden, die een grondvlak hebben gelijk aan de doorsnede van een atoom, terwijl de hoogte 1 mm is. We krijgen dan ongeveer 1014 van die blokjes, dit is 100.000.000.000.000. Als we nu al die blokjes op elkaar stapelen, krijgen we een reusachtig snoer, waarvan de diameter gelijk is aan die van een atoom, dus erg klein en waarvan de hoogte gelijk is aan 1014 x 1 mm, dit is dus 100.000.000 km. Dit is 2/3 van de afstand van de aarde tot de zon.
We moeten ons echter een atoom niet voorstellen als een massief blokje, want een atoom bestaat weer uit een kern met daar omheen een ruimte waarin één of meer electronen rondcirkelen. Het geheel lijkt wel iets op een zon, met rond cirkelende planeten, maar deze vergelijking is, zoals we dadelijk zullen zien, toch niet geheel juist.
De kern van het atoom is wel heel erg klein, nl. nog ongeveer 10.000 x kleiner als een atoom, dus de diameter wordt ongeveer 10-11 nm, dat is 1/100.000.000.000 mm.
Het grootste deel van het atoom wordt dus ingenomen door de ruimte waarin de electronen cirkelen. De kenmerken van een electron zijn een lading van 1,60 x 10-19 coulomb, een massa van 9,11 x 10-28 g. en een diameter van ongeveer 2x10-12 mm., dit is 2/1.000.000.000.000 mm.
Jullie weten misschien wel wat een coulomb is, maar om de grootte van de lading duidelijk te maken, moeten jullie weten dat een stroom van 1 ampère betekent dat er per seconde 1 coulomb door de leiding stroomt, dit is dus gelijk aan een aantal van 1/1,60x10-19 = 1019/1,60 = 6 . 1018 = = 6.000.000.000.000.000.000 electronen per seconde! Als je nu even opstaat uit je makkelijke stoel en naar de schakelaar van het licht loopt en deze omdraait, dan gaan er dus per seconde 6.1018 electronen door de lamp, als deze 120 watt is (spanning hier is 120 volt, dus stroom 1 amp., dus 1 coulomb per sec.). Door zo'n eenvoudige beweging als het omdraaien van een schakelaar zet je zo'n geweldig leger van electronen in beweging, dat groter is in aantal dan alle legers die de mensen ooit bij elkaar hebben kunnen halen.
Even terug heb ik gezegd, dat de vergelijking van een atoom met ons zonnestelsel niet helemaal opgaat. Een van die redenen is dat de planeten in een vlak liggen, de electronen echter niet. Een andere reden is dat de planeten voorgesteld worden als vaste massieve bollen, terwijl de electronen iets zijn, dat niet voor te stellen is. De ene keer doet het zich voor als een deeltje massa, de andere keer als een electromagnetische golf. Op school wordt je verteld dat een electron een klein bolletje is, maar deze voorstelling is dus onjuist. Het beste is je helemaal maar geen voorstelling van een electron te maken, dit is trouwens ook niet nodig. Je denkt bij het woord electron dus maar aan een verzameling eigenschappen die het electron bezit en niet aan een bolletje. Nog enige getallen met betrekking tot het electron. De diameter van de baan om de kern is ongeveer 4 x 10-10 mm (niet altijd even groot), het cirkelt ongeveer 1015 maal per seconde om de kern, dientengevolge is de snelheid rond 50.000 km per seconde.
De electronen cirkelen niet allemaal op dezelfde afstand rond de kern, maar in verschillende banen, beter gezegd schillen, die K, L, M, N, enz, -schil worden genoemd. De K schil is het dichtst bij de kern en kan hoogstens 2 electronen bevatten, zoals bij helium, dat 2 electronen heeft, die in de K schil zitten. De L schil kan 8 electronen bevatten, de M schil 18.
Een atoom van het gas zuurstof heeft bv. 16 electronen, 2 in de K schil, 8 in de L schil en 6 in de M schil. Het aantal electronen is bepalend voor de chemische eigenschappen van een element. Hierop zullen we niet verder ingaan, omdat ons doel is om ons met de kern bezig te houden, hetgeen we in het volgende nummer zullen doen.
Jaap Dortwegt.
--------------------------------------------------------------------------------------
NIEUWS VAN ANDERE HOBBY CLUBS.
Veel nieuws over andere Hobby Clubs hebben wij nog niet ontvangen, maar wij hopen dat alle secretarissen of redactieleden die dit lezen, snel naar de pen zullen grijpen en ons de stand van zaken in hun Hobby Club zullen willen berichten.
Vlak voor het "ter perse gaan" van dit nummer, bereikte ons nog een brief van Hobby Club Almelo, waaraan wij het volgende ontlenen.
Er is nog niet zo erg veel nieuws. We zijn nu ongeveer even ver als alle andere H.C.'s in het land. Wij hebben een tamelijk goed ingerichte doka, een spelende radio, een soort studio waar we binnenkort platen kunnen draaien, een magazijntje dat bijna klaar is, een radio montage-tafel voorzien van soldeerbouten, een bar die ook zijn uiteindelijke vorm nog niet heeft gekregen en een scheikunde-afdeling waarvoor momenteel geen leden zijn.
Door het Almelose gemeentebestuur is ons aan het begin van het jaar een subsidie toegewezen van f 150,-, speciaal voor aankoop van een spiegeltelescoop. Dit geld kunnen wij pas ontvangen, zodra de goedkeuring van de Gedeputeerde Staten van Overijsel er is.
Eind augustus zijn we met zes man naar Brussel geweest, een week lang. We kampeerden er op particulier terrein waartoe we via een relatie toestemming hadden gekregen. Dat is wel veel prettiger dan zo'n groot kampeerterrein. Het was erg gezellig en bevordert de vriendschappelijke geest in de club zeer."
Tot zover dit gedeelte van de brief. Hobby Club Almelo wensen wij voor dit seizoen weer veel sukses toe.
Vreugde heerste alom. Althans bij de redactie. Er bereikten mij nl. 3 juiste oplossingen van de vorige puzzel over die heren. Een gevolg van die vreugde was, dat de redactie, in een zwak ogenblik, besloot om alle 3 de inzenders met een prijsje te belonen. Dat worden dus 3 prismaboeken. Wat de titels betreft, die kunnen de prijswinnaars even aan mij bekend maken, dan krijgen we daar ook geen ruzie over.
De prijswinnaars zijn:
F.J. Stuurman | A. Fok | H. Veldman |
Hofkampstraat 27 | Houttuinen 13 | Heysterbachstr. 81 |
Almelo. | Dordrecht. | Dordrecht. |
Het criterium van de vorige puzzel lag in het feit, dat heer A altijd gezegd moet hebben dat hij een rechte hoed op heeft, ongeacht het feit of dit inderdaad een rechte hoed, dan wel een bolhoed was. Als heer B dus antwoordt dat heer A van een bolhoed spreekt, dan spreekt heer B geen waarheid en draagt deze heer dus een bolhoed.
Nieuwe opgave:Hoeveel mogelijkheden zijn er om van A naar B te gaan, aangenomen dat je alleen omhoog en naar links mag?
Inzenden aan:
A. KASTELEIN Jr.,
Jan Luykenstraat 19,
Dordrecht.