H O B B Y P U K
=============
van Hobby Club Dordrecht.
Redactie: G.W.V. van Aardenne en A. Kastelein.
Redactieadres: Jan Luykenstraat 19, tel.: 6926.
Gironummer: 601060 t.n.v. penn. H.C. Dordrecht.
4e jaargang, nummer 1 januari/februari 1958.
==============================================
Hoewel wij nog drie nummers van de vorige jaargang te weinig hebben uitgegeven, starten wij met dit nummer toch met een nieuwe jaargang.
De eerste drie nummers verschijnen dus automatisch nog met de oude 'omslag en de advertenties en voor de tweede helft van de jaargang krijgen we dan een nieuw gedrukt omslag.
Zoals U zult merken hebben wij in deze jaargang ook een binnenvel met gedrukte advertentiepagina's opgenomen. Wij zijn de adverteerders die ons dit mogelijk gemaakt hebben bijzonder dankbaar en wij verwachten dat U er voor zult zorgen, dat zij hiervan geen spijt zullen hebben.
Wij, van onze kant, zullen ons best doen dit blad zo aantrekkelijk mogelijk en steeds beter te maken.
Wat denkt U van onze eerste proeve van bekwaamheid op het gebied van "kleurendruk"? Daar is heel wat geëxperimenteer aan vooraf gegaan, voordat wij ons eraan durfden te wagen en wie weet, misschien gaan we in de toekomst met wel nog meer kleuren werken. Wij hebben nog hoge verwachtingen op dit gebied.
Mede is dit experiment ons mogelijk genaakt door de uitstekende service, die we van Gestetner ondervinden, waarvoor wij deze firma onze hartelijke dank doen toekomen.
Wim Dolk willen wij ook deze keer weer bedanken voor de vele nieuwe fraaie tekeningen, die hij voor ons blad maakte.
Het is mogelijk, dat de adressering niet altijd geheel juist is, omdat wij moeilijk de nieuwe nummering van de meeste straten in onze goede oude stad zelf na kunnen lopen. Mocht U dus eventueel klachten over de adressering hebben, dan verzoeken wij U vriendelijk Uw juiste adres aan de redactie op te geven en wij zullen er rekening mee houden. In ons vorige nummer kwamen hier en daar nog wel eens enkele foutjes voor, waarvoor wij U onze verontschuldigingen aanbieden en die wij in de toekomst zoveel mogelijk zullen proberen te vermijden.
Wat de inhoud van ons blad betreft: wij zullen proberen er zoveel mogelijk gevarieerdheid in te brengen, maar wij rekenen op de medewerking van onze lezers. Hoe meer copy wij van U binnen krijgen, des te beter kan ons blad worden en des te meer zal onze Hobby Puk groeien.
Na deze stroom van mededelingen rest ons nog U een aangename tijd met de Hobby Puk in het komend jaar toe te wensen en wij zijn benieuwd naar Uw reacties.
Uw redactie van de "Hobby Puk".
----------------------------------------------------------------------------------
BESTUURSWISSELING.
Op een algemene ledenvergadering, welke op zaterdag, 18 januari 1958 gehouden werd, kwam, na een felle verkiezingsstrijd, waarbij de tegencandidaten het onderspit moesten delven, het volgende nieuwe bestuur van Hobby Club Dordrecht uit de bus:
voorzitter: | A. Kastelein Jr., Jan Luykenstraat 19, Tel.: 6926 |
secretaris: | W. de Leeuw van Weenen, Buitenkalkhaven 3, Tel.: 3327 |
penningmeester: | H.A. Diemel, van Baerlestraat 28, Te.: 3271 |
materiaalcommissaris: | G.W.V. van Aardenne, Zuidendijk 329, Tel.: 5775 |
algemeen adjunct: | P. de Waard, Brouwersdijk 120, Tel.: 6318. |
Uit de algemene ledenvergadering waren Adri Verheul voor de functie van voorzitter en Karel Dijkmans voor een andere bestuursfunctie als tegencandidaten gesteld.
VAN HET BESTUUR.
In dit eerste nummer in het nieuwe jaar, zou ik willen beginnen met al onze donateurs, begunstigers, leden en ouders van leden, mede te delen dat ik hen bij het begin van het jaar in alle stilte een gelukkig en voorspoedig nieuwjaar toegewenst heb. Vervolgens zou ik de redactie van de Hobby Puk en daarmee in het bijzonder Gijs van Aardenne willen feliciteren met de opzienbarende vorm, waarin de Hobby Puk uitgevoerd is. Hierbij doel ik op kleur, dikte en advertenties. Het bestuur mag zich verheugen in de terugkeer van de verloren gewaande instructeur voor de afdeling Fotografie, Hans Diemel, alhoewel wij met hem meelijden om de oorzaak van deze terugkeer! Het bestuur is bijzonder verheugd over de grote activiteit die zich de laatste maanden rond de studio's heeft voorgedaan en het dringt er bij de lezers op aan van deze activiteit elders in dit nummer kennis te nemen. Tenslotte zou ik willen besluiten met de Hobby Club in het komende jaar veel nieuwe leden en grote resultaten toe te wensen.
Arend Kastelein, voorzitter.
----------------------------------------------------------------------------------
WIJZIGINGEN LEDENLIJST.
Per 8 januari 1958 stonden de volgende nieuwe aspirantleden bij ons in de boeken:
R. Apon, Sperwerstraat 16;
R. Busink, Boeroestraat 35;
P. Dielhof, Cronjéstraat 32;
W. Punt, Sarisgang 9;
C. Sprong, Overdijkseweg 267, Zwijndrecht;
J. Stremler, Watermanstraat 32, Zwijndrecht en
R. Verweij, Jac. Catsstraat 56.
Tot het lidmaatschap zijn toegelaten:
J.H. Mellegers, C. Stiegelis en R. Ophorst.
Van het lidmaatschap zijn afgeschreven:
L. Bouwman, J.C. Dudock, W. de Groot en H.J.C. Horsman.
De volgende aspirant-leden zijn afgeschreven:
T. Brand, H. Breet, H. Jansen, W. Korenhof, C.J. Peters, P. de Smit, R. Schilthuizen en W. v.d. Vlies.
AFKORTINGEN EN CODES VOOR DE ZENDAMATEUR.
============================================
Zoals in het vorige nummer aangekondigd is, zullen we deze keer de bij de zendamateurs (en ook bij de zend"professionals") algemeen gebruikte codes en afkortingen behandelen. We kunnen hierbij een verdeling in verschillende groepen maken: I afkortingen; II cijfer-code; III Q-code; IV morsecode. Bij de behandeling van deze groepen zullen we ons beperken tot datgene, wat voor de zend- en kortegolfamateur van belang is.
1. Afkortingen.
A. Afkortingen, ontstaan door het weglaten van letters, waarbij:
1e de eerste en de laatste letter behouden worden, bv. nw, vy.
2e de medeklinkers behouden worden, bv. pwr, rcvr.
3e het laatste gedeelte van het woord wordt weggelaten, bv. sig, osc, gn.
B. Afkortingen, ontstaan door het vervangen van letters of lettergrepen door andere, nl.:
1e vervanging door de letter x, bv. xtal, xformer.
2e phonetische schrijfwijze volgens de Engelse uitspraak, bv. agen, fer.
C. Afkortingen, ontstaan uit een combinatie van A en B, bv. xmtr.
Hieronder volgt een lijst van de meest gebruikte afkortingen:
agen = again = nog eens | amp = amplifier = versterker |
ani = any = enig | ant = antenne = antenne |
bd = bad = slecht | bi = by = door |
cal = call you later = zal U later aanroepen | call = = oproep |
ch = check = afspraak | cheerio = = tot ziens |
cllg = calling = bezig met roepen | conds = conditions = condities |
condx = idem | cnagn = call you again = zal U nog eens aanroepen |
cq = seek you = algemene oproep | dr = dear = beste |
dx = distant = lange afstand | ere = here = hier |
es = = en | fb = fine business = mooi, pr. |
fer = feeder = voedingslijn | fer = for = voor |
fone = telephone = telefonie; (hoofd)telefoon | fr = for = voor |
ga = good afternoon = goede middag. | gb = good bye = saluut |
ge = good evening = goede avond | gl = good luck = veel succes |
gld = glad = blij | gm = good morning = goede morgen |
gn = good night = goedenacht | gnd = ground = aarde |
god = good = goed | hi = = grappig |
hpe = hope = hoop, hopen | hr = here = hier |
hrd = heard = gehoord | hvy = heavy = erg,zeer,hevig |
hw = how = hoe | ltr = letter = brief |
luk = look = uitzicht, kijken | mi = mine = mijn |
mite = might = kan | mni = many = veel |
msg = message =bericht | nite = night = nacht |
nr = near = nabij | nw = now = nu |
ob = old boy = ouwe jongen | oc = old chap = oude rot |
ok = = in orde | om = old man = ouwe jongen |
osc = oscillator = idem | ot = old timer = oude rot |
ow = old woman = echtgenote | pa = power amplifier = eindversterker |
pse = please = alstublieft, gaarne | pwr = power = energie |
rcvd = received = ontvangen | rcvr = receiver = ontvanger |
rprt = report = rapport | rpt = repeat = herhaal |
rx = receiver = ontvanger | sez = says = zegt |
sig = signal = signaal | sigs = signals = tekens, seinen |
sn = soon = spoedig | sum = some = enig(e), wat |
tks = thanks = bedankt | tnx = idem |
tt = that = dat | tx = transmitter = zender |
ur = your = uw | vy = very = zeer, erg |
wd = would = zou | wen = when = wanneer, toen |
wkg = working = bezig, met werken | wl = well = goed |
wx = weather = weersgesteldheid | xformer = transformer = transformator |
xmit = transmit = zenden | xmtr = transmitter = zender |
xtal = crystal = kristal | xyl = = echtgenote |
yl = young lady = meisje, verloofde | ylo = young lady operator = vrouwelijke persoon achter de zender |
In het volgende nummer gaan we verder met de codes.
PAøTMC.
-----------------------------------------------------------------------------------
Laat dit een devies zijn voor de Hobby Club:
"Alleen zij die het geduld hebben eenvoudige dingen volmaakt te doen, verwerven zich het vermogen moeilijke dingen gemakkelijk te doen."
Schiller.
OVERZICHT VAN HOBBY CLUB DORDRECHT.
Augustus t/m december 1957.
In begin augustus gingen vele Hobby Club leden met vacantie, zodat er niet veel gewerkt is. De heren Dortwegt en Kastelein maakten deze maand een kanotocht van Lichtenfels naar Dordrecht en ook dit deed de Hobby Club prestaties achteruit gaan.
Van de Hobby Club versterker, hoewel nog in een experimentele staat, werd tijdens deze tijdelijke inzinking door de toch aanwezige leden veel gebruik gemaakt. Vooral de heren Veldman en Dijkmans, welke laatste ook enkele gramofoonplaten met populaire melodietjes aan de Hobby Club schonk, waren drukke gebruikers.
Op 28 augustus riep de radio-instructeur al zijn pupillen bijeen teneinde hun te vragen wat zij de komende winter dachten te presteren. Nadat een ieder zijn plannen bekend gemaakt had, zei hij, dat het noodzakelijk was, wilden er ten minste goede resultaten geboekt worden. de beschikking te hebben over een goede experimenteerruimte met prima indeling en instrumenten. De leden van de afdeling Radio en niet te vergeten, van afdeling Modelbouw, moesten dus maar eens hard aan het werk gaan om dit te verwezenlijken. Dit had tot gevolg, dat er de volgende clubmiddag en -avond ijverig leden bezig waren de studio's te ontruimen en schoon te maken.
De heer van Aardenne was intussen bezig de werkbank spijkervrij, glad en vlak te maken, bijgestaan door enkele leden van afdeling Modelbouw.
Dezelfde middag werd door de heer Kastelein een EL34, die last had van overslag in de sokkel, op een kundige wijze gerepareerd.
In september kwamen de planken in het hulpmagazijn en nadat dit ook door middel van een deur afgesloten kon worden, werd het nieuwe hulp-magazijn officiëel door de inmiddels van vacantie teruggekeerde voorzitter geopend.
Door de nieuwe leden van de afdeling Radio werden in september enkele versterkertjes en een oscillatortje in elkaar gezet.
Op 2 oktober werden grote stukken uit de beide studio's en van het grote magazijn in het hulpmagazijn opgeborgen.
Geïnspireerd door dit succes ging de materiaalcommissaris met zijn staf het grote magazijn schoonmaken, wat ongeveer drie weken duurde.
Deze schoonmaak ging echter zo ver, dat apparaten of schakelingen binnen een straal van 10 meter vanuit het magazijn, plotseling opgeslagen stonden of helemaal weg waren, dus afgebroken. Zo ook met enkele met zorg opgestelde experimentele schakelingen. Daar tegenover staat dat die leden, welke voor deze schoonmaak veel rommel maakten om iets te kunnen vinden, nu direkt het goede doosje pakken.
De heer van Aardenne greep tijdens deze weken zijn kans waar en vernieuwde het kolenhok in het magazijn, omdat, zo zei hij, het vorige hem reeds lang ergerde. De nieuwe bergplaats heeft thans een tweeledig doel, nl. het opbergen van kolen en het zijn van een opstapje om de hoger gelegen bergruimten van het magazijn te kunnen bereiken.
Op 19 oktober werd het laatste nummer van de Hobby Puk gestencild gevouwen en verder afgewerkt.
Door de heer de Leeuw van Weenen werd hierna een bovenplaat voor de H.C. versterker gemaakt. Hierin werden gaatjes geboord, zodat de eindbuizen een behoorlijke koeling hebben. Tijdens een gesprek over de inrichting van de twee studio's, herinnerde de heer de Waard zich, dat er bij hem thuis nog twee elektrische kachels aanwezig waren en vroeger gebruikt werden voor voetverwarming. Deze kachels waren volgens hem prima geschikt om de studio's mee te verwarmen. Het bestuur, dat direkt enthousiast was, vroeg hem de kachels zo mogelijk de Hobby Club te bezorgen. Op 30 oktober waren de twee kachels (220 V, 600 W) al aanwezig en werd direkt begonnen met het schoonmaken en verven van de elementen.
Op 26 oktober werd de kolenkachel in de zaal weer op zijn plaats gebracht, zodat ook deze weer de komende winter zijn plicht kan gaan vervullen.
Door één van de leden werd de toongenerator gesloopt, met de uitdrukkelijke voorwaarde van de radio-instructeur, dat, binnen een maand deze in een nieuwe vorm gereed zou zijn. De rest van de leden hield zich deze maand onledig door onder leiding van de instructeur radio-apparaten te maken of te repareren.
Op 2 november begon de heer v.d. Schulp het eerste vloerverwarmingsapparaat in elkaar te zetten. Deze kwam op de 16e gereed en voldeed aan alle verwachtingen.
De heer Verheul PAØTMC maakte in het begin van de maand vele leden enthousiast voor een vossejacht, welke hij na ongeveer 14 dagen dacht te houden.
Tijdens een van deze avonden kwamen een paar leden opdagen, die het bestuur reeds verloren had gewaand en dus afgeschreven had. Doch daar hun wegblijven zeer gegrond was, werden ze opnieuw als aspirant lid aangenomen.
Op 9 november hield de N.B.H.C. in Alphen a/d Rijn een vergadering met de commissie van afgevaardigden. Het bestuur van Hobby Club Dordrecht koos hiervoor de heren W. de Leeuw van Weenen en G.W.V. van Aardenne, welke vol verwachting naar deze vergadering reisden. Op deze vergadering werden o.a. veel gegevens uitgewisseld over de verschillende Hobby Clubs in Nederland. Ook de verhouding van Hobby Club Dordrecht en de Bond, gezien van beide kanten, was lange tijd aard van gesprek.
Op de Hobby Club zelf maakten de leden er een hand- en voetbalfestijn van, zodat onze radio-instructeur uit protest naar huis ging. Verder kwam het plan Studio in een definitief stadium en zou worden uitgevoerd door de heren van Aardenne en Kastelein, welke voor eind januari 1958 klaar wilden zijn.
Omdat de P.T.T. geen toestemming wilde geven voor een vossejacht, werd er op die dag, om toch in de stemming te blijven, enkele peilontvangers in de band gebracht.
Tegen het einde van november maakte de secretaris, die tijdens de bouw van de twee studio's weer als hulpinstructeur op de voorgrond zou treden, een afspraak met de aspirantleden, nl. dat zij een zekere tijd per clubavond op de Hobby Club zouden werken, maar dan ook werkelijk werken. Maar na een week, waarin veel gepresteerd werd en iedereen zijn best deed, kreeg de secretaris een ongeluk aan zijn oog, zodat hij twee weken lang zijn pupillen aan hun lot moest overlaten.
In december werd een begin gemaakt aan de studio's. Alle aanwezige lichtleidingen worden gesloopt. Voor een deel ook buiten de Studio's. Nieuwe leidingen werden aangelegd met behulp van polivoltpijp en verstandig overleg.
Eind december begon men zachtboard tegen de plafonds te spijkeren en waren er reeds grote stukken hardboard verwerkt, zodat men voor eind januari 1958 heel wat kan verwachten. In de zaal werd deze maand niet veel uitgevoerd. Deels was dit te wijten aan de te grote kou om te kunnen monteren, deels omdat men liever naar de verhalen van anderen luisterde of zelf een verhaal opdiste.
Toch werden nog enkele apparaten, eigendom van de leden, gerepareerd of gemonteerd. Ook in de Doka, welke lange tijd buiten bedrijf was geweest, kwam weer leven omdat de lijder hiervan, de heer Diemel, deze maand in Dordt vertoefde, zodat 1957 met een redelijk aantal werkende leden werd beeindigd.
De secretaris:
W. de Leeuw van Weenen.
-------------------------------------------------------------------------------------
Wist U:
… dat onze Studierubriek door veel mensen zeer wordt gewaardeerd? Wij hoorden zelfs van een instructeur van de P.T.T., die er gebruik van maakt bij zijn instructie.
… dat onze tekeningen, die in foto-stencil uitgevoerd worden, kennelijk ook buiten de stad de aandacht trekken? In Alphen aan de Rijn werd ons gevraagd of onze tekeningen gedrukt waren. Een compliment voor Wim en Gestetner!
… dat sommige van onze artikelen zelfs in andere (H.C.-)bladen worden overgenomen?
A. Timmers,
646 South Lamas,
Sardis, B.C.,
Canada.
september, 14, 1957.
Aan de leden van Hobby Club Dordrecht,
p/a G.W.V. van Aardenne,
Zuidendijk 263 a,
Dordrecht (Z.H.),
Holland,
Europa.
Hallo allemaal,
Hoe gaat het zo met jullie, hè jongens? Is de grote Hobby Club zender al klaar? Ik zit elke avond hard te luisteren op de 20, 40 en 80 meterband, maar ik heb nog niets gehoord.
Hoe gaat het verder met de Hobby Club?
Ik hoop nog eens een 100 watt zender te kopen uit de dump of er een te maken, want het wordt anders hard tijd, dat er een verbinding komt, want wanneer hier geen radio was, dan zou ik het gevoel krijgen in een oerwoud te zitten. Ik hoop zo gauw mogelijk mijn zendvergunning te halen. Ik kan al aardig seinen: 8 woorden per minuut en opnemen ongeveer 7 woorden. Dat is nog niet zo vlug, maar ja, ik ben altijd al zo'n langzame geweest.
Ik heb mij hier geabonneerd op een tijdschrift: Radio en Televisie-experimenten. Dat staat vol met schema's en tekeningen. Ik was eerst van plan me te abonneren op Radio Bulletin, maar ja, wat doe je als je niets of bijna niets geen Amroh spullen en hollandse pitten hebt. Nou ja, vooruit maar, het gaat zo ook. In de eerste uitgave die ik kreeg, zag ik een P.S.A. staan van de 12 V auto-batterij tot 190 V, 100 mA, met transistors en geen trillers. Ik zal er het schema bij geven. (Dit schema kon helaas niet afgedrukt worden, maar ligt bij ons ter inzage - Red.) Jullie kunnen hem misschien wel maken. De transformator moet je zelf wikkelen en de gegevens waren er niet bij. Alleen 9,5 k.c. en de rest van weerstanden en condensatoren.
Transistors zijn hier heel erg goedkoop: 2.75 dollar is de gemiddelde prijs en lampen 1.50 dollar. Goedkoop, hè?
Wel dit is alles wat ik jullie kan schrijven. Tot de volgende keer dan. Bay, bay.
Jullie Canadese Vriend: Aart Timmers.
HOBBY CLUB ALMELO.
De oprichting van Hobby Club Almelo vond plaats op 16 maart 1956 en is dus nog, zoals men dat noemt, jong.
Begonnen werd met 8 leden, welk aantal, na enkele wisselingen, nu 12 bedraagt. Wat betreft het zoeken naar een clubhuis kan gezegd worden, dat dit minder moeilijkheden opleverde dan bij andere clubs in het land.
Wij brachten een bezoek aan de directeur van gemeentewerken, die ons aanraadde eens te gaan kijken op de zolder van de Dr. van Voorthuysenschool. Hier bleek inderdaad plaats te zijn en daarom richtten wij een verzoek aan B&W van Almelo. In augustus kregen wij de officiële vergunning.
De electrische leidingen werden met hulp van gemeentelijke electriciens zelf aangelegd. Gas werd niet nodig geacht en het verlengen van de waterleiding zou niet baten, omdat een verdieping lager al haast geen druk meer was. Het lokaal ligt namelijk op de derde verdieping, de begane grond niet mee gerekend. Door een klapraampje komt men op een klein plat dak, vanwaar men bij redelijk goed Hengelo en andere plaatsen ziet liggen.
Het lokaal is ongeveer 6 bij 10 meter en het schuine dak begint één meter boven de vloer. Om de kou buiten te houden zullen we proberen een plafond te fabriceren.
De afdeling Fotografie werkt momenteel vrij goed, met een zelfgebouwd vergrotingstoestel en afdrukkast. Voor deze afdeling zijn momenteel 4 leden.
De modelbouwers hebben het druk met modelspoorweg, die nagenoeg helemaal zelf wordt gebouwd. De afdeling Modelbouw telt drie leden.
De afdeling Radio, met 5 leden, vordert het minst, bij gebrek aan deskundige leiding.
Wij hopen dat de langzame, maar zekere vooruitgang van onze Hobby Club zal blijven doorgaan en dat wij in de toekomst nog eens in de gelegenheid zijn, eens iets van ons te laten horen.
F.J. Stuurman, voorzitter.
(H.C. Almelo).
-----------------------------------------------------------------------------------
Het doet ons genoegen deze bijdrage van Hobby Club Almelo te kunnen opnemen en wij hopen, dat meer Hobby Clubs op deze wijze eens iets van zich willen laten horen.
Red. "Hobby Puk".
NIEUWS VAN ANDERE HOBBY CLUBS.
Het was lang geleden dat wij iets vernamen van het Hobby Club-werk buiten onze stad en daarom viel het ons mee, dat er inderdaad nog andere Hobby Clubs bleken te bestaan. Dit bleek ons op de algemene vergadering van afgevaardigden, welke op zaterdagmiddag 9 november 1957 in Alphen aan de Rijn gehouden werd. Per club werd voor één afgevaardigde de reiskosten vergoed, terwijl twee afgevaardigden aanwezig mochten zijn. Deze vergadering werd gehouden in het aardige clubgebouwtje van Hobby Club Alphen aan de Rijn, terwijl de afgevaardigden die op tijd waren zelfs met een "luxe" Ford van omstreeks 1946 van het station gehaald werden.
Van het hoofdbestuur van de Nederlandse Bond van Hobby Clubs waren Ben van Splunter, die als waarnemend voorzitter fungeerde, en Henk Demoet aanwezig. Het derde lid van het dagelijks bestuur, nl. de voorzitter Jan van Zonnevelt, kon wegens gezondheidsredenen niet aanwezig zijn. Hij verblijft tijdelijk in Zweden.
Hobby Club Amsterdam was niet vertegenwoordigd. Er waren twee afgevaardigden van Hobby Club Almelo, één van H.C. Den Haag, twee van H.C. Dordrecht, één van H.C. Zaandam, twee van H.C. Haarlem, twee van H.C. Alphen a/d Rijn en later ook één van H.C. Rotterdam.
De verschillende afgevaardigden gaven een kort verslag van hun Hobby Club, waaruit ons wel bleek, dat er vele moeilijkheden waren. Behalve in Rotterdam en Den Haag was overal clubruimte aanwezig. Hobby Club Den Haag hoopt echter binnenkort een kelderruimte te betrekken.
Naar aanleiding van de afdracht van de Bondscontributie verklaarde Hobby Club Dordrecht het niet met de statuten eens te kunnen zijn, daar de strekking niet meer overeen kwam met de oprichting van de Nederlandse Bond van Hobby Clubs. Zij zal haar bezwaren nader uitwerken en motiveren. De statuten zijn begin april van dit jaar ingediend en de waarnemend voorzitter was van mening dat de goedkeuring erop wel spoedig verkregen zal worden.
In de pauze van de vergadering werden rondjes hardgelopen om bij te komen, daar het clublokaal, jammer genoeg, niet verwarmd was.
Hierna werd het voorstel, dat op het Paascongres van het afgelopen jaar gedaan was, om gezamenlijk een verplaatsbare tentoonstelling te organiseren met bijdragen van alle Hobby Clubs, ter ondersteuning van plaatselijke propaganda-acties, besproken. Wegens onvoldoende capaciteit van de meeste Hobby Clubs werd besloten dit plan voorlopig uit te stellen. In de rondvraag werd door Hobby Club Dordrecht gevraagd naar de stand van zaken bij de Stichting ter Bevordering van het Hobby Club werk. Hierover konden geen inlichtingen worden verstrekt.
Na afloop van de vergadering bewezen de afgevaardigden van Rotterdam en Dordrecht, dat de afstand tot het station voor hun niet een half uur, maar een kwartiertje lopen was, tenminste als het op het halen van een trein (ééns per uur) aankomt!
Vlak voor deze vergadering ontvingen wij het officiëel orgaan van de N.B.H.C., de Bondskrant, met mededelingen over de vergadering en een balans per 1 januari 1957 en een uittreksel van het kas- en giroboek over 1956, waaruit bleek, dat de S.B.H.C. subsidies ter waarde van f 800,- had verleend.
Van Hobby Club Almelo ontvingen wij de eerste drie nummers van een publikatie onder de naam "Hobby Journaal".
KANOTOCHT BAMBERG DORDRECHT.
Hierbij is dan de eerste aflevering van een serie verslagen over een kanotocht over de Main en de Rijn, waar we in het vorige nummer reeds over spraken. Na rijp beraad heeft de redactie besloten de verslagen zo veel mogelijk in oorspronkelijke vorm op te nemen. Dit heeft als voordeel, dat niets verloren gaat van de stemming waarin deze verslagen geschreven zijn, echter het nadeel dat ook minder interessante bijzonderheden opgenomen zullen moeten worden.
De Redactie.
---------------------------------------------------------------------------------------
Reisverslag over de kanotocht over de Main en de Rijn naar Holland in de maand augustus van het jaar 1957, ondernomen door J.C. Dortwegt en A. Kastelein, bijgenaamd Jaap en Arend.
_________________________________________________________
Tot onze grote vreugde heeft Jaaps vader, Meneer Dortwegt, zich bereid verklaard ons met ons gehele "hebben en houen" te brengen naar de startplaats van de kanotocht. Deze startplaats zou liggen in de omgeving van Bamberg aan de Main. De juiste plaats is geworden. Lichtenfels, dat ongeveer 40 km. boven (stroomopwaarts) Bamberg en 439 km boven de monding van de Main in de Rijn ligt.
Donderdag, 1 augustus 1957.
's Morgens werd begonnen met het inladen van de auto, waarbij bleek, dat de Mercedes 180 een grote kofferruimte heeft.
Direct na het eten werd er gestart. Dit was om 13.15 uur. Einddoel van die dag was Cochem. We zijn echter nog wat verder door gegaan, naar Zell, waar we langs de Moezel gekampeerd hebben. Daar we de volgende dag om 5 uur verder zouden gaan hebben we ons reeds om 9 uur ter ruste begeven. Voor de eerste nacht hebben we toen tamelijk goed geslapen, maar we werden allen om half twee gewekt door een stel vrolijke snaken, die het nodig vonden om 's nachts wat keet te gaan schoppen.
Voor de maaltijd van die dag en de volgende morgen hadden we brood meegenomen van huis. Het weer is deze dag zonnig met een strak blauwe hemel. Temperaturen rond 25 graden. Verder gunstige vooruitzichten.
Vrijdag, 2 augustus 1957.
Midden in de nacht, om 5.30 uur, stonden wij op. De zon streelde reeds de toppen der bergen, die het dal van de Moezel begrenzen.
Om 7.15 zaten we in de auto en reden weg. De tocht ging over de Hundsrücker Hochstrasze naar Binden. Na enige vergeefse pogingen slaagden we er in het Binger Loch te bekijken om te zien of deze plaats ons veel moeilijkheden op zou kunnen leveren. De stroomsnelheid is er 12 km/uur.
Van hier ging de reis verder langs en door Mainz, Darmstadt en verder naar Winnburg. Het weer was schitterend, de weg had vele bochten, die met het nodige gekerm genomen werden.
's Avonds kwamen we in Lichtenfelt aan, waar onze kanotocht zou beginnen.
Nadat alle bewoners ons enthousiast steeds de verkeerde kant gestuurd hadden, vonden we tenslotte toch nog een kampeerplaats van de A.W.V. Coburg, waar we gastvrij werden binnengehaald. Na het eten hebben we nog wat in het clubhuis zitten praten en om ongeveer 21.00 uur legden we ons welgemoed en vol goede verwachtingen te rusten.
(wordt vervolgd).
GROEP X.
Groep X voert reeds enige jaren een enigszins sluimerend bestaan en velen zullen zelfs niet eens op de hoogte zijn van deze afdeling van Hobby Club Dordrecht, die op 12 november 1955 door 6 leden is opgericht.
Deze afdeling was in zekere zin bedoeld voor de "planning" van onze Hobby Club en opgericht met het doel projecten te ontwerpen, uit te werken en uit te voeren of leiding te geven aan de uitvoering ervan. Het is niet bedoeld als een afdeling naast de reeds bestaande, maar juist als een overkoepeling van de verschillende afdelingen door in deze groep belangrijke personen uit zoveel mogelijk verschillende afdelingen te kiezen, waarbij werd afgesproken het aantal beperkt te houden om zo goed mogelijk contact tussen de leden onderling te waarborgen. Daarbij zou het besluit een nieuw lid in de groep op te nemen met algemene stemmen aanvaard moeten worden.
Reeds bij de oprichting was bepaald, dat Groep X zorg zou dragen voor een goede gang van zaken in de Studio's. Reeds enkele projecten, zoals de aanleg van de lichtleiding in de Doka, de eerste inrichting van de Studio's, de bouw van het nieuwe hulpmagazijn en de nieuwe 60-watt eindversterker, zijn onder auspiciën van Groep X uitgevoerd en kort geleden hebben twee leden een uitvoerig en gedetailleerd plan ontworpen om de Studio's, wat inrichting betreft, geheel af te maken op korte termijn en met de uitvoering van dit plan is al een aanvang gemaakt.
In de eerste plaats staat op het programma het schakelbord geheel te vernieuwen en te moderniseren. Er zullen één spannings- en twee stroommeters worden opgenomen. Daarbij zal dan ook het gehele electriciteitsnet critisch bekeken worden, waar nodig vernieuwd en verbeterd en in belangrijke mate uitgebreid.
In eerste instantie is hiermee een bedrag van f 150,- gemoeid, maar het resultaat zal dan ook zeker zeer de moeite waard zijn. Als U dit nummer onder ogen krijgt, zal dit project hoogstwaarschijnlijk al voor een belangrijk deel zijn uitgevoerd.
Dan zal er tegen het plafond, onder de T.L.-balken, zachtboard komen, dat wit gemaakt zal worden. De muren zullen bijgewerkt en vlak gemaakt worden en geschilderd met afwasbare verf. De hardboard-wanden zullen ook geverfd worden.
Op de vloer komt in iedere studio een electrisch vloer-verwarmingselement van 600 watt, terwijl voor het overige de vloer bedekt zal worden met isolerende platen van geperste houtvezels, waarop bv. zeil of linoleum zal komen. Voor de tafels zal gezocht worden naar een bedekkingsmateriaal van hardplastic of iets dergelijks.
Wegens het stijgen van de vloerhoogte zullen er geheel nieuwe deuren gemaakt worden.
In Studio I, de meet-studio, zal tegen de stenen muur een betimmering gemaakt worden met hard-board, waarbij kasten gemaakt zullen worden voor het opbergen van montagemateriaal e.d. Voor de meetinstrumenten wordt een plank op halve hoogte aangebracht boven de tafel en een centraal schakelpaneel.
Op de tussenwand zullen vaste schoolborden komen. De ieed, de electronische deuropener door middel van een kiesschijf, krijgt een nieuwe kast. Ook de antenneaanpassing in Studio 2 krijgt een nieuwe behuizing, die evenals de meetinstrumenten, alle in grijs hamerslag gespoten zullen worden.In Studio II, de geluidsstudio, zal alle geluidsapparatuur, alsmede de zender in de toekomst, een plaats vinden. Tegen de muur zal opbergruimte komen voor gramofoonplaten en geluidsbanden. Reeds in februari zullen de resultaten van dit alles zichtbaar worden.
PLANNEN.
In aansluiting op het artikeltje "Groep X", kunt U hier iets lezen over de verdere plannen die er bij het bestuur bestaan aangaande het komende jaar.
Zodra de Studio's geheel voltooid zullen zijn, kunnen we op volle toeren gaan draaien.
Vanwege de grote vraag naar werk, die er dan zal losbreken, ishet mogelijk om dan diverse grote projecten, zoals de modelspoorbaan en een radiografisch bestuurd model, verder de verbetering en uitbreiding van het lokaal, enz. aan te snijden. Onder al deze activiteiten zal er ook voldoende bezigheid moeten zijn voor de nieuwelingen, waar een uitgebreide serie bouwdozen in zal moeten voorzien.
Een ander zeer aantrekkelijk project is het bouwen van een serie versterkers, voor eigen gebruik en voor opdrachten van buiten af.
Andere mogelijkheden, die nog niet tot in bijzonderheden zijn uitgewerkt, zijn een telefoonnet in de Hobby Club, met misschien aansluiting op het P.T.T.-net, een 24-voltsnet voor algemene doeleinden en modelspoorbaan.
Ook wordt gedacht aan activiteiten buiten het Hobby Club lokaal, zoals het houden van vossejachten en het bestuderen van de sterrenhemel.
Voorts zal er naar gestreefd moeten worden dat de oudere leden meer persoonlijk initiatief nemen. Voor het wikkelen van transformatoren zal er voorzien moeten worden in een wikkelmachine en een wikkelaar, welke laatste reeds gevonden is in de persoon van Urs Brunner.
Aan het theoretisch onderricht zal in de toekomst nog meer aandacht moeten worden besteed. Dit zal bereikt worden door de cursussen semi-verplicht te stellen.
Overigens zullen vele van de hier genoemde punten bij het verschijnen van dit nummer, dat tussen twee haakjes dit jaar nog gevolgd zal worden door 5 broertjes, geen plannen meer zijn, doch bronnen van activiteit op de Hobby Club. En dat is het belangrijkste!
A.K.
--------------------------------------------------------------------------------------
PRIJSVRAAG MINJON.
Minjon, AVRO's Jeugdomroep stelt jonge amateur-tekstschrijvers in de gelegenheid, hun prestaties te tonen. "De beste teksten zullen worden uitgevoerd in onze Minjon-uitzendingen en voor de auteurs zijn aantrekkelijke prijzen beschikbaar. Deelname is mogelijk onder de volgende voorwaarden:
- De deelnemers moeten jonge amateur-auteurs zijn, niet ouder dan 25 jaar.
- Men kan mededingen met teksten die maximaal 15 minuten in beslag nemen.
-
Deelname is mogelijk in drie categorieën.
a. Hoorspelteksten
b. Klankbeeldteksten
c. Kabaretteksten. - De teksten worden eigendom van AVRO-Minjon.
- De beoordeling zal geschieden door een jury, bestaande uit de Heren Kommer Kleyn, Jan van Herpen, Flip van der Schalie en Herman Broekhuizen.
- De teksten dienen, voorzien van naam, adres en leeftijd vóór 1 april te worden verzonden aan AVRO-Minjon, Keizersgracht 107 te Amsterdam. De uitslag wordt 1 mei 1958 bekendgemaakt.
- Voor elke der drie categorieën zal de hoofdprijs bestaan uit een Philips platenspeler. Tweede en derde prijzen worden in de vorm van boekenbonnen beschikbaar gesteld.
-
Aanwijzingen voor het schrijven van radioteksten zijn in het algemeen moeilijk te geven, doch wij willen degenen die willen meewerken aan deze prijsvraag wel enkele adviezen geven. De radio verlangt in het algemeen korte, eenvoudige zinnen en schuwt woorden en uitdrukkingen die in de dagelijkse spraak onnatuurlijk zouden klinken. Minjon heeft vooral behoefte aan onderwerpen die in de belangstellingssfeer van de jeugd liggen. Streef naar originaliteit en vermijd alle cliché's. In een Minjon hoorspel dienen zo weinig mogelijk oudere personen voor te komen. Het is n.l. voor jonge mensen zeer moeilijk, deze rollen zo te spelen dat het natuurlijk klinkt. Bedenk, dat een radioprogramma gebruik kan maken van geluidseffecten en muziek. Deze hulpmiddelen dienen evenwel logisch en functioneel te worden verwerkt. Alle overdaad schaadt!
Een radiotekst dient te worden voorzien van duidelijke aanwijzingen voor de regisseur, de geluidsinspeciënt en de technicus. Op deze wijze ontstaat een z.g. draaiboek. Algemene aanwijzingen voor de opstelling van zo'n draaiboek zijn niet te geven.
De belangrijkste eis is: duidelijkheid. - Bewerkingen van boeken, korte verhalen of tijdschriftartikelen zijn niet toegestaan. Sagen of legenden kunnen wel worden gebruikt als onderwerp, mits met bronvermelding.
- Voor het kabaretprogramma behoeft geen muziek te worden ingeleverd. Eventuele liedjes kunnen als tekst worden ingezonden.
AVRO-Minjon kan dan zorgen voor de muziek.
-.-.-.-.-
Opgenomen op verzoek van AVRO, Afdeling Jeugduitzendingen.
STUDIERUBRIEK.
S P O E L E N .
Zoals de vorige maal beloofd is, zullen we dit keer de spoelen in behandeling nemen. Spoelen vinden toepassing in elektrische resonantiekringen om elektrische trillingen van een bepaalde frequentie of een bepaalde frequentieband te selecteren of uit te kiezen. Verder in filters die bestemd zijn om twee verschillende frequentiegebieden te scheiden, zoals in het bijzonder gebeurt in afvlakfilters, waar dus gelijk- en wisselstroom gescheiden moeten worden.
De werking van spoelen berust in principe op de wederzijdse invloed die elektrische stromen en magnetische velden op elkaar uitoefenen. We kennen allemaal wel de elektromagneet. Deze bestaat meestal uit een stuk weekijzer met daar omheen een groot aantal windingen koperdraad. Wordt er door deze windingen een elektrische stroom geleid, dan zal het stuk ijzer magnetisch worden en zal het zich geheel overeenkomstig een permanente staafmagneet gedragen. Het omgekeerde verschijnsel, dus dat een stroom kan ontstaan door een magnetisch veld, is minder algemeen bekend. Voorwaarde hiervoor is dat het magnetisch veld niet constant is, doch voortdurend wisselt van richting en grootte. Om hier een beetje vertrouwd mee te geraken, zullen we een eenvoudig proefje gaan uitvoeren.
We stellen hiertoe twee elektromagneten naast elkaar op. Op een van de elektromagneten (I) sluiten we via een schakelaar een batterij aan. Op de andere (II) schakelen we een gevoelige galvanometer of een ander indicatie-instrument, zoals bv. een oscillograaf.
Is de schakelaar niet gesloten, dan loopt er door spoel I geen stroom en ook de galvanometer zal geen uitslag vertonen.
Sluiten we echter het contact, dan zal er in spoel I een stroom gaan lopen. Op dit moment, dus tijdens het aangroeien van de stroom in spoel I, zal er ook in spoel II even een stroom gaan lopen, waardoor dus de galvanometer even een uitwijking verkrijgt.
Heeft de stroom in spoel I eenmaal een constante waarde bereikt, afhankelijk van de weerstand van het koperdraad waar de spoel mee gewikkeld is, dan vertoont de galvanometer geen uitslag meer.
Verbreken we vervolgens het contact weer, waardoor de stroom in spoel I afneemt, dan vertoont de galvanometer weer even een uitslag, doch in de tegenovergestelde richting als bij het inschakelen.
De uitslag is weer nul, als de stroom door spoel I ook nul geworden is.
We zien dus duidelijk dat er in spoel II een spanning opgewekt of geïnduceerd wordt, wanneer er in spoel I een stroom verandering plaatsvindt.
We kunnen ook zeggen dat er in spoel II een spanning wordt geïnduceerd, wanneer er een veranderend magnetisch veld binnen de windingen aanwezig is.
De opstelling waar we zojuist mee gewerkt hebben is in feite een transformator.
Een transformator bestaat ook uit enkele spoelen, die om een ijzeren kern gewikkeld zijn, zodat het magnetisch veld van één spoel omgeven wordt door de andere spoelen.
Alle verschijnselen die zich in spoel II voordoen zullen zich echter ook in spoel I voordoen. Ook spoel I omvat een veranderend magnetisch veld en dus zal ook in spoel I een elektrische spanning opgewekt worden. Deze spanning is tegengesteld gericht aan de spanning die we met behulp van de batterij op de spoel zetten. Dit verschijnsel heet zelfinductie. Schakelen we dus een batterij op een spoel, dan wordt er een tegenspanning opgewekt, waardoor de resterende spanning zo klein wordt dat de stroom door de spoel aanvankelijk zeer klein is en langzaam toeneemt tot een eindwaarde, die bepaald wordt door de weerstand van de spoel. De toename van de stroom verloopt volgens een zg. e-functie. Eenzelfde verloop van de stroom vinden we, wanneer we een condensator ontladen over een weerstand, maar daarover later meer.
Schakelen we een wisselspanning op de spoel, dan wordt er continu een tegenspanning opgewekt, waardoor de stroom klein blijft.
Een spoel gedraagt zich voor wisselstroom dus als een schijnbare weerstand. Deze schijnbare weerstand neemt evenredig toe met de frequentie van de wisselstroom.
Daarnaast is de schijnbare weerstand van de spoel afhankelijk van de constructie van de spoel, zoals het aantal wikkelingen, de grootte van de ijzerkern, een eventuele luchtspleet, enz.
Al deze factoren worden samengevat in een grootheid, de zg. coëfficiënt van zelfinductie, meestal aangeduid met de letter L en in de wandeling meestal verkort tot zelfinductie. Deze zelfinductie is evenredig met het kwadraat van het aantal windingen. Verdubbeling van het aantal windingen heeft dus een vergroting van de zelfinductie tengevolge van 4x de oorspronkelijke waarde.
Bij de condensatoren hebben we gezien dat de schijnbare weerstand of capacitieve reactantie van de condensator Xc = , en dat de stroom ¼ periode vóórijlt op de spanning. Bij de spoelen ijlt de stroom ¼ periode ná op de spanning. Een spoel gedraagt zich dus ook als een reactantie en wel een inductieve reactantie omdat er sprake is van een zelfinductie.
De inductieve reactantie van een spoel bedraagt in formule:
XL = 2πf.L.
De eenheid van zelfinductie is de henry (H).
Een spoel laat een gelijkstroom ongehinderd door en biedt veel weerstand aan een wisselstroom.
Vandaar dat een spoel vaak gebruikt wordt in plaatstroomapparaten. Bekijken we eens de volgende schakeling.
Dit is zg. dubbelfazige gelijkrichting.
Stel dat de transformator de elektronen drijft in de richting van de pijl, dan wordt de anode van diode 1 positief, die van diode 2 negatief. Diode 1 zal dus een stroom gaan voeren. Hierbij is de stroomkring als volgt: De elektronen vertrekken van de kathode (gloeidraad), komen op de anode (1), gaan door de tranformatorwikkeling (I),dan naar de belastingsweerstand en daarvan dan weer terug naar de kathode.
Gedurende de andere helft van de periode, wanneer de transformator anode 2 positief en anode 1 negatief maakt, voert diode 2 stroom.
De stroomrichting door de belastingweerstand is weer dezelfde. Aangenomen, dat de transformator een sinusvormige spanning heeft, krijgen we een verloop van de spanning over de belastingsweerstand, zoals fig. 8 dat aangeeft.
We kunnen dit opvatten als een gelijkspanning met daarop gesuperponeerd een wisselspanning. De grootte van die gelijkspanning is de gemiddelde waarde van alle topjes en bedraagt 2/π x de maximale waarde.
Het is begrijpelijk, dat we van deze zg. pulserende gelijkspanning nog weinig hebben voor de voeding van onze versterkerbuizen. We gaan daarom een inrichting opnemen, die de wisselspanning tegenhoudt en de gelijkspanning doorlaat.
Welnu, we hebben zojuist kennis gemaakt met een dergelijk element: de spoel, die in deze functie gewoonlijk smoorspoel genoemd wordt.
De schakeling is als volgt:
De condensator wordt opgeladen tot de gemiddelde waarde van de trafo-spanning, de wisselspanning komt over de smoorspoel te staan, zodat ze samen juist de spanning uit figuur 8 opleveren. Dit filter is er een met een smoorspoel ingang. In kleinere p.s.a.'s treffen we vaak de volgende schakeling aan:
Dit filter, met condensatoringang, heeft een belangrijk verschillend effect.
De condensator C1 wordt namelijk 2x per periode opgeladen tot de piekspanning van de toppen, dus tot de maximale waarde van de wisselspanning. Omdat de kathode van de gelijkrichter nu constant op een hoge gelijkspanning staat, zijn de anodes telkens slechts gedurende een zeer korte tijd positiever dan de kathode. In deze korte tijd moet de gelijkrichter alle stroom leveren, die gedurende de volle halve periode aan de belasting geleverd moet worden. We krijgen dan ook korte stroomstoten waarvan de waarde een veelvoud bedraagt van de te leveren gelijkstroom. Afgezien van de transformator is dit zeer schadelijk voor de gelijkrichter en bovendien zal het rendement nooit hoog liggen. Daar staat tegenover het voordeel van een hoge uitgangsspanning. In normale kleine p.s.a.'s worden dan ook filters gebruikt met condensatoringang, terwijl in grotere p.s.a.'s (bv. dat van de H.C. versterker!) filters gebruikt worden met smoorspoelingang, meestal in combinatie met gasgevulde gelijkrichtbuizen of metaalgelijkrichters.
Een dergelijke combinatie levert een gelijkspanning, die praktisch constant blijft bij veranderende belasting, terwijl het rendement van het geheel behoorlijk hoog kan zijn.
In plaatstroomapparaten worden smoorspoelen met een ijzerkern gebruikt. De zelfinductie hiervan ligt gewoonlijk rond 10 H. Vaak hebben deze smoorspoelen een luchtspleet in de ijzerkern. Een luchtspleet in het ijzercircuit biedt nl. een hoge weerstand aan het magnetisch veld.
Daardoor kan dit magnetisch veld, dat voornamelijk ontstaat door de hoge gelijkstroom die er door de smoorspoel loopt, niet te sterk worden, waardoor magnetische verzadiging van het ijzer zou ontstaan. Daardoor zou nl. de zelfinductie en daarmee de afvlakkende werking van het filter sterk afnemen.
Wel moet nu het windingaantal van de smoorspoel belangrijk verhoogd worden om toch nog een voldoende zelfinductie te kunnen bereiken.
Soms wordt van de verzadiging van het ijzer gebruik gemaakt in filters met smoorspoelingang om een zekere spanningsregulatie te verkrijgen.
In ontvanger- en zenderschakelingen treffen we ook vaak smoorspoelen aan. Dit zijn dan H.F. (hoogfrequent) smoorspoelen. Deze smoorspoelen, waarvan de zelfinductie vanwege de hoge frequentie veel geringer moet en kan zijn, hebben geen ijzerkern meer.
Wel hebben ze soms een poeder-ijzerkern.
Zo'n poederijzerkern bestaat uit poederijzer, dat bijeen gehouden wordt door een isolerende middenstof.
A.K.
Tot mijn zeer grote spijt moet ik U mededelen, dat er dit maal geen enkele oplossing, goede of foute, is binnengekomen.
Dit verdriet mij zeer, temeer daar mijn oor in het H.C. gebouw reeds van verschillende kanten de juiste oplossing van het eenvoudige peinsdrama opgevangen hoeft.
Waarom, vraag ik mij af, sturen deze mensen geen oplossing in? Zo zij geen interesse hebben in een waardevol prismaboekje, laten zij het dan tenminste doen om mij een plezier te doen.
Dit is een laatste wanhoopskreet. Ik leg U allen nogmaals de opgave van vorige keer voor.
Ontvang ik ook ditmaal geen reactie, dan is het onverbidde1ijk uit. Tenslotte schrijf ik hier niet voor de koetjes. Ook de niet-leden nodig ik hierbij van harte uit!
Tot slot nogmaals de opgave:
Een meisje, dat op straat speelt, gooit een bal horizontaal tegen de achterkant van een vooruit rijdende vrachtwagen aan.
De vrachtwagen rijdt met een snelheid van 30 kilometer per uur. Het meisje gooit de bal met 60 kilometer per uur weg.
De vraag luidt nu: Met welke snelheid en in welke richting beweegt de bal zich direkt na de botsing?
Oplossingen binnen 14 dagen opsturen aan:
A. KASTELEIN Jr.,
Jan Luykenstraat 19,
Dordrecht.