H O B B Y P U K
==============
van Hobby Club Dordrecht.
Redactie: G.W.V. van Aardenne en A. Kastelein.
Redactieadres: Zuidendijk 263a.
3e jaargang, nummer 2 juni 1956.
======================================
Van de Redactie.
Hoewel het vorige nummer van de "Hobby Puk" met veel enthousiasme ontvangen is, vreesden wij aanvankelijk, dat wij het blad weer helemaal zelf vol zouden moeten schrijven. Zodra de datum, die wij ervoor gesteld hadden, echter verstreken was, begon de copy binnen te stromen, waaruit wij de conclusie trokken dat wij de termijn te kort hadden gemaakt. Zoveel copy kregen wij binnen, dat we enkele stukjes moeten bewaren voor het volgende nummer. Alle inzenders hartelijk dank! Wij hopen, dat het zo zal blijven.
Helaas ontvingen wij nog geen inzendingen van niet-leden van onze Hobby Club, die er dan ook niet van op de hoogte waren, dat wij de termijn van inzending verlengd hadden. Toch zou het wel erg op prijs gesteld worden, als ook eens niet-leden van de Hobby Club, die dit blad toch ook lezen, gingen schrijven. Zou het bijvoorbeeld niet aardig zijn eens de mening van een vader over de Hobby Club te horen of de reden waarom een donateur zich op heeft gegeven als donateur, om maar eens wat te noemen.
Heus, we waren zelf ook wel een beetje trots op het fraaie uiterlijk van onze tegenwoordige "Hobby Puk" en de neus van Arend kreeg er een extra krul bij, toen hij zijn "Peinsding" wel tot tweemaal toe in "De Dordtenaar" genoemd zag onder een aparte rubriek.
Vanzelfsprekend is er in dit nummer enige bijzondere aandacht besteed aan de tentoonstelling "De Mens en zijn Hobby", welke voor de deur staat en de komende weken nog de volle aandacht van de Hobby Club zal opeisen.
Tenslotte willen wij U er nog eens aan herinneren vooral veel copy in te zenden en voor het komende nummer zouden wij het graag, liefst zo spoedig mogelijk en uiterlijk op woensdag 25 juli, van U ontvangen.
De redactie van "Hobby Puk".
"HOBBY PUK" VIJF JAAR "HOBBY PUK".
Het is deze maand precies vijf jaar geleden, dat het eerste nummer van de eerste jaargang van de "Hobby Puk" gedrukt werd op onze eigen "drukpers".
De eerste Hobby-Puk was in twee kleuren gedrukt en had een formaat van 8½ bij 11 cm. Er stonden twee artikelen in: één van de redactie en: "Van knaap tot aap", een aankondiging van een excursie naar de diergaarde Blij-Dorp.
Onze drukpers was zelf gemaakt onder de deskundige leiding van Anthon en het voornaamste onderdeel was het frame van een oude fiets. Deze drukpers is nog steeds te bezichtigen in het "Hobby-Puk Museum". Hij werkte goed en het drukwerk was keurig. Het formaat was echter beperkt, maar nog altijd groot genoeg om de deelnemerskaarten van drie opeenvolgende Hobby Club Congressen te drukken.
Sindsdien is onze Hobby Puk wel gegroeid en misschien komt er nog wel eens een tijd dat onze Hobby Puk zo groot is geworden, dat hij geen Puk meer wil heten, maar dat ligt nog in de toekomst. In ieder geval is onze Hobby Puk nu vijf jaar geworden en hij mag al naar de kleuterschool.
------------------------------------------------------------------------------------
BESTUURSMEDEDELING.
In verband met het vele werk, dat de voorbereiding van de tentoonstelling "De Mens en zijn Hobby" nog vereist, is tot de tentoonstelling de Hobby Club iedere avond van 19.30 tot 22 uur geopend, alsmede 's woensdag- en 's zaterdagmiddags vanaf 14.30 uur.
Wij hopen dat iedereen, die daartoe in de gelegenheid is en zijn schoolwerk er niet mee verwaarloost, van de geboden gelegenheid gebruik zal maken om nog zoveel mogelijk in orde te maken voor de tentoonstelling.
Het Bestuur.
------------------------------------------------------------------------------------
Zaterdag 14 t/m zondag 22 juli 1956:
TENTOONSTELLING "DE MENS EN ZIJN HOBBY" !!
WIJZIGINGEN LEDENLIJST.
De volgende personen zijn inmiddels geen lid meer van Hobby Club Dordrecht:
J.A.P.Th. van Hees,
C. Kleinendorst,
L. Kleinendorst.
Met het verdwijnen van Cor Kleinendorst is in het bestuur de functie van materiaalcommissaris onbezet. Inmiddels zijn tot het lidmaatschap van H.C. Dordrecht toegetreden:
P. Prins, Radio.
J. Boertje, Fotografie en Radio.
Als voorlopig lid heeft zich opgegeven:
A.W. Ponsen, Radio.
------------------------------------------------------------------------------------
De Afdeling Modelbouw.
Deze afdeling van onze club heeft tot nu toe nog maar weinig leden geteld. Er was geen instructeur te krijgen. In het oude gebouw in de Vleeshouwersstraat is de Heer Snellenberg vol vuur aan een groot station begonnen, maar na enige tijd, kort na de verhuizing naar de Hellingen, heeft hij ons in de steek gelaten. Het station stond onbeheerd en raakte in verval.
Naar onze mening is het nu wel weer tijd om weer eens met frisse moed opnieuw te beginnen. Er is n.l. belangstelling van verschillende leden voor de Modelbouw gebleken. Na een gesprek met de Heer Verhey, die zelfs het gehele bestuur enthousiast maakte, zijn we overeengekomen, dat er een langwerpige baan zal worden gemaakt, die uit verschillende stukken zal bestaan. Arend Kastelein en ondergetekende hebben op zich genomen het eerste deel als voorbeeld voor de andere jongens te maken, hetgeen hopelijk nog voor de tentoonstelling in Kunstmin zal gebeuren. Deze baan zal geplaatst worden op de twee grote tafels, die bij de Doka staan. Later zal er waarschijnlijk nog zo'n tafel bijkomen.
Ik wens de leden die met de Modelvliegtuigbouw bezig zijn, succes toe en ik hoop dat er velen van ons jullie voorbeeld zullen volgen.
H. Diemel.
Nieuws van andere Hobby Clubs.
Wij ontvingen alleen van Hobby Club Haarlem een enthousiaste reactie op het eerste nummer van ons herboren clubblad. Is het misschien omdat alleen deze Hobby Club het op zijn volle waarde kan weten te schatten, wat er voor nodig is om een goed clubblad uit te geven? In ieder geval waren we teleurgesteld niet meer van de zijde van de andere Hobby Clubs te horen! Kom, secretarissen, schrijf ons ook eens, zodat wij volgende maand over jullie Hobby Club kunnen schrijven.
Van Hobby Club Haarlem ontvingen wij ook een heel artikel over deze Hobby Club, waarvoor wij Paul Porcelein hartelijk dank zeggen en dat U elders in dit nummer vindt afgedrukt. Van Hobby Club Den Haag ontvingen wij het tweede nummer van hun officieel orgaan "d'Opreghte Hobbyaan", onder redactie van Hans Ligtelijn. Hierin stond o.a. een verslag van een ledenvergadering, waaruit ons bleek dat het in Hobby Club Den Haag de gewoonte is, dat alle tegencandidaten terug getrokken worden vóór het tot een stemming komt. Iets dergelijks moest op het Hobby Club Congres ook al voorgevallen zijn…..
Verder stonden er in dit blad stukjes over Radio-amateurisme, Een reglement en Bandrecorders. Wij vermoeden dat Hobby Club Den Haag in september een propaganda-werkavond wil houden.
Van de Nederlandse Bond van Hobby Clubs ontvingen wij het meinummer van "De Bondskrant". Door de Notulen van de Algemene Vergadering, die hierin opgenomen waren, voelde G.W.V.v.A. zich zeer gevleid.
In dit blad lazen we o.a. ook dat Hobby Club Alphen door de Gemeente Alphen aan de Rijn een subsidie is toegekend van f 150, welke bedrag vrij kan worden besteed en dat Hobby Club Almelo de beschikking heeft gekregen over een schoolzolder als clublokaal.
De Statuten van de Bond kunnen nog steeds niet Koninklijk goedgekeurd werden, waar we reeds meer dan zes jaar op wachten. Nu werkelijk alles in orde was, schijnt er geen geld meer over te zijn om deze procedure te bekostigen.
In de Pinkstervacantie werden we verrast door een aantal gemotoriseerde Belgische knapen, welke uit Antwerpen afkomstig bleken te zijn van de Technische Verkenners Club (TVC). Deze Belgische Hobbyanen waren met een oude Citroen en een scooter heel Nederland doorgetrokken om kennis te maken met het Nederlandse Hobby Club-wezen en contacten te leggen, maar ze hadden helaas vele mensen niet thuis getroffen. Als laatste, al op de terugweg, kreeg Hobby Club Dordrecht de eer van een bezoek, waar ze meer succes hadden. Alhoewel er geen clubavond was en er op dat moment toevallig niets bijzonders te zien was, waren ze enthousiast over ons clublokaal (waar wij zelf óók nog steeds enthousiast over zijn) en over onze Hobby Club.
Na een hartelijk afscheid weigerde de scooter, zodat die achter gelaten werd om een paar dagen later opgehaald te worden.
Dat deze jongens in Nederland nog heel wat aangename en onaangename ervaringen hadden opgedaan, bleek ons, toen we enkele weken later een uitvoerig reisverslag van ze ontvingen. Ook was bij dit reisverslag een jaarverslag toegevoegd en de "uitleningsformulieren" van een respectabele hoeveelheid materiaal. Hieruit bleek ons, dat deze club zich in drie jaar tijd tot een bloeiende vereniging met 34 leden had weten te ontwikkelen.
Wij hopen binnenkort zeker nog eens op deze ondernemende zustervereniging van de Hobby Club terug te komen. Het adres van de T.V.C. Antwerpen is: Sleutelstraat 29.
------------------------------------------------------------------------------------
HOBBY CLUB HAARLEM.
Vroeger kon het wel eens gebeuren dat een volijverig politieagent achterdochtig zijn neus om de hoek van de deur stak van het oude gebouwtje, waarin vroeger een badmeester de scepter gezwaaid had. Waar kwam al dat lawaai vandaan; het huisje stond toch al vele jaren leeg? De agent trof bij zijn binnentreden een onwelvoeglijk grote stofwolk aan, die op luide toon bevelen gaf aan andere stofwolkjes, welke een hamerend, beitelend, schurend, klotsend of niezend geluid gaven. Bij nadere informatie bleek, dat Hobby Club Haarlem hier druk doende was de handen uit de mouwen te steken.
Achterdochtige agenten zien wij sinds lang niet meer in ons Clubgebouw; in de nu al twee jaar, dat wij in het voormalige badhuisje werken, zijn alle buurtbewoners genoegzaam van onze bezigheden doordrongen – op veelal luidruchtige wijze overigens: er wordt nogal eens een spijkertje geslagen... Toen onze HC in Augustus 1954 de beschikking kreeg over een eigen Clubgebouw, na vier jaar (!), is er meteen hard aangepakt. Het badhuis had vele jaren leeg gestaan, en de straatjeugd had er danig huisgehouden: alle ruiten waren gesneuveld, hier en daar waren de muren zwartgeblakerd door de vuurtjes die gestookt waren. Het was een geweldige ravage die de Hobbyanen bij hun eerste binnentreden vonden. Maar er werd die eerste weken hard gewerkt en eind september zag het gebouwtje er al heel wat toonbaarder uit.
De badhokjes waren over diverse afdelingen verdeeld, meest twee hokjes per hobby, waarin dan vier mensen tegelijk konden werken. De grootste afdeling, "elektronika", kreeg de ruimere zolder ter beschikking. Thans hebben wij naast deze hobby de afdelingen "modelbouw", "Scheikunde", "fotografie" (twee donkere kamers en een lichtsluis!) en "artistieke hobbies" (voor boetseren o.a.; hier wordt ook ons clubblad voor verzending gereed gemaakt.) Er kwam gas, water en licht in het gebouw, de gemeente stelde geld ter beschikking om het gebouwtje wat op te knappen: het dak lekte een beetje, en het werd hoog tijd dat de zaak eens in de verf werd gezet. Toen de buitenkant enkele maanden geleden van gemeentewege geverfd was, zijn wijzelf hard aan de slag gegaan om het interieur wat op te fleuren. Alle deuren kregen een andere, vrolijke kleur: rood, geel, blauw, oranje, groen....
We hebben een public-adressversterker gebouwd, die er wezen mag, en die we kunnen verhuren voor schoolavondjes en dergelijke. En sinds enkele weken is er ook een afdeling astronomie, die hard bezig is de lenzen te slijpen voor een te bouwen kijker. In Fotografie werden foto's vergroot en afgedrukt; de benodigde chemicaliën werden bereid door Scheikunde.
Van tijd tot tijd trekken we er met zijn allen eens een dagje op uit, de duinen in bijvoorbeeld. En elke zondag komen we bij elkaar om naar grammofoonconcerten te luisteren, om te schaken of te dammen, of alleen om eens gezellig een beetje te bomen over de kleur, die we de deur van de WC zullen geven, of over het effect, dat de snor van Drees gehad heeft bij de verkiezingen...
Onze Hobby Club is voor "gewoon" hobbyen geopend op woensdagavond, vrijdagavond en zaterdagmiddag. Over de opkomst van de leden hebben we vooral de laatste tijd niet te klagen; wel zouden we wat meer leden kunnen gebruiken, maar die zullen er ongetwijfeld wel komen. Want hoewel onze HC niet altijd over rozen gaat: de zaak draait behoorlijk en we zien de toekomst, ondanks vele nog niet overwonnen moeilijkheden, vol vertrouwen tegemoet!
Paul Porcelein.
(HC Haarlem).
------------------------------------------------------------------------------------
KWARTAALOVERZICHT VAN HOBBY CLUB DORDRECHT.
Maart, april, mei 1956.
In maart zijn geen opmerkelijke voorvallen te melden. De seincursus ging door, maar de belangstelling ervoor bij de leden nam af, toen de temperatuur zodanig gestegen was, dat hij in het lokaal, buiten de studio's, gegeven kon worden.
Er kwamen meer toestellen ter reparatie, evenals een oude gramofoon met een naalddruk van minder dan 1 kilogram. De artistieke afdeling was zeer actief en er werden vele tekeningen vervaardigd.
De lichtbak werd geheel in orde gemaakt en nadat de 220 Volts lampen eerst op 127 Volt werden aangesloten, werd de leiding ernaar definitief gelegd en kwam er een schakelaar voor in Studio I. Hetzelfde gebeurde met de ieed.
De zendantenne werd met de gunstigst doorhang gespannen. Daar de oude beldrukker definitief kapot was gegaan, werd deze door een nieuwe vervangen van solide en glimmend koper.
De afdeling Radio was als altijd weer actief en het ledental breidde zich weer uit.
Het oud-lid Henk Horsman besloot weer lid te worden en begon met groot enthousiasme nieuw leven in de Donkere Kamer te brengen, waar hij allereerst met een grote schoonmaak begon.
Ook in de rest van het lokaal werd getracht weer enige orde te scheppen.
De afdeling Modelbouw en Houtbewerking maakte board op de tafel voor de artistieke afdeling en leverde een bijpassende bank.
Op het Paascongres van de Nederlandse Bond van Hobby Clubs dat te Heemstede gehouden werd, als gast van Hobby Club Haarlem, waren dit jaar geen officiële afgevaardigden van Hobby Club Dordrecht aanwezig uit tijdgebrek.
Op dit Congres werden de Statuten van de Bond nog eens gewijzigd voor een Commissie van Toezicht, bestaande uit bestuursleden van de Stichting, om ze nu zo spoedig mogelijk definitief te laten goedkeuren.
Er werd een nieuw Hoofdbestuur gekozen.
Op 1 april 1956 telde Hobby Club Dordrecht 35 leden en voorlopige leden.
De meeste bestuursleden bleken nog weinig tijd te hebben, vanwege examens of practisch werken.
Door de verschillende afdelingen werd zeer enthousiast en ijverig gewerkt.
De inboedel van de donkere kamer werd gereorganiseerd en zodoende kwam de afdeling Fotografie nog niet tot haar eigenlijke werkzaamheden. Wel werden er erg veel foto's genomen.
Ook de lichtleiding schoot deze maand een heel eind op naar een definitieve en degelijke vorm op alle punten.
Op het eind van de maand kwam er iets meer leven in de afdeling Modelbouw, doordat enkele leden begonnen met een serieuze poging zich aan de modelvliegtuigbouw te wagen. Ook de afdeling Radio ging normaal haar gang, alleen "Groep X" liet in april niets van zich horen. Achter de schermen werd evenwel gewerkt aan de voorbereiding om de Modelspoorwegen te starten.
De laatste dag van april was Koninginnedag en werd door de Hobby Club op passende wijze doorgebracht. De Gemeente had ons gevraagd of we in staat zouden zijn voor enkele versterkers te zorgen, zodat we om 6 uur 's ochtends al met groot materieel, o.a. twee 60-watt versterkers, in een oude Chevrolet uitrukten naar de Windhondpolder, waar we buiten moesten "draaien" en in de Cantine bij een poppenkast. Er werd hard gewerkt en om half acht kon de installatie al geprobeerd worden met de Posthoorngalop.
Voor alle zekerheid waren er wel zes versterkers aanwezig, zodat we bij eventuele defecten de gehele installatie ter plaatse door een andere hadden kunnen vervangen. Het geluid uit twee grote stralers en drie 10-watt speakers, was prima en boven verwachting van kwaliteit en overal duidelijk en en van gelijke sterkte, zonder bij-effecten of echo's. Dit was de eerste maal, dat de Hobby Club in de openlucht voor een uitgebreide versterker-installatie zorgde en het werd een onvergetelijke dag voor velen, terwijl de Fotodienst ook erg actief was.
's Middags werd er op het Veemarktterrein gedraaid, ook met overweldigend succes. We kregen vele complimentjes en ook een officiële bedankbrief voor de medewerking in de organisatie van de Gemeente. Het zal vermoedelijk wel niet de laatste keer zijn, dat de Hobby Club, in de vorm van een stel jongens en meisjes, bij dergelijke evenementen present is.
De belangrijkste gebeurtenis van de maand mei was voor de Hobby Club waarschijnlijk wel het herverschijnen van het officiële orgaan "Hobby Puk". die prima verzorgd was en weer iedere maand zal verschijnen.
Direct na terugkeer van de versterker werd eraan gewerkt om alles compacter en mobiler te maken. Voor de vele honderden meters draad en snoer werden keurige haspels gemaakt. Goede nieuwe aanwinsten waren o.a. twee gloednieuwe 10-watt ELAC luidsprekers en 40 meter microfoonkabel bij de 20 meter, die er al was.
Verder werd er door diverse afdelingen ijverig gewerkt voor de tentoonstelling.
De afdeling Radio begon met een practicum. Elk onderdeel van dit practicum houdt een proef of een serie van proeven in, waarvan waarnemingen genoteerd moeten worden, eventueel conclusies gemaakt en waarvan na afloop van de proef een keurig uitgewerkt verslag gemaakt moet worden. Proeven met de radiobestuurde modelboot, waarin de dieselmotor, die weigerde de goede richting op te draaien, vervangen was door een elektromotor, leverden gunstige resultaten op.
------------------------------------------------------------------------------------
Seincursus.
In overleg met het bestuur is besloten de nieuwe morse-cursus, welke op zaterdag 16 juni 1956 zou beginnen, uit te stellen tot na de tentoonstelling.
A. Verheul (PAøTMC).
TENTOONSTELLING "DE MENS EN ZIJN HOBBY".
Er wordt de laatste tijd hard gewerkt om de snel naderende tentoonstelling goed voor te bereiden.
Vele besprekingen zijn gevoerd en de plannen zijn nu wel definitief gereed. Het staat nu vast, dat wij een inzending zullen krijgen in de stemkamer in het gebouw Kunstmin. De maten van deze kamer zijn ruim 5 meter bij 8.50 meter. In deze ruimte hebben wij 12 m2 tafeloppervlak geprojecteerd. Hoewel wij aanvankelijk gedacht hadden deze tafels zelf te verzorgen, heeft de Gemeentewerken op zich genomen deze tafels prima in elkaar te zetten. De tafels worden van voren dicht.
Verder krijgen we op deze tentoonstelling de beschikking over electriciteit, gas en water. Het gas zal butagas zijn met een teklubrander. Voor de schei- en natuurkundeproeven zal een plaat eterniet aangebracht worden.
Het bestuur heeft op de, speciaal voor deze tentoonstelling belegde, ledenvergadering van 25 juni, grootse plannen bekend gemaakt, waar vrijwel alle leden aan mee zullen helpen. De afdeling Radio zal wel weer het best vertegenwoordigd zijn. Er zal o.a. gemonteerd worden en er zullen radiotechnische en electronische demonstraties gegeven worden. Verder zullen de afdelingen modelbouw, fotografie, artistieke hobbies en scheikunde actief aan deze tentoonstelling deelnemen. De afdeling scheikunde heeft een zeer interessant programma van eenvoudige schei- en natuurkundeproeven. Beha1ve aan onze eigen inzending zullen nog enkele leden zeer intensief meehelpen bij de opbouw van de modelspoorweg van de heer Kees van Dijk, welke ook op deze tentoonstelling aanwezig zal zijn.
Het ligt verder nog in de bedoeling gedurende deze tentoonstelling en de Hoffeesten een demonstratie te geven met onze radiografisch afstandbestuurde modelboot.
Maar laten wij U vooral niet teveel vertellen. Wij zijn er van overtuigd dat al onze plannen goed zullen kunnen slagen, maar laten U liever nog wat in nieuwsgierigheid.
U komt toch óók kijken?
------------------------------------------------------------------------------------
14 t/m 22 juli: Tent. "DE MENS EN ZIJN HOBBY"!
Gebouw Kunstmin.
DORDRECHT 24 Juni 1956.
Beste Hobby Vrienden,
Als lid van de Hobby Club Dordrecht is het mij een behoefte jullie eens wat te vertellen en te vragen.
De afd. Modelbouw, waar ondergetekende zich erg voor interesseert, is tot mijn spijt zo, dat er hier onder de jongens zo weinig belangstelling voor bestaat.
Met zo'n paar jongens als we nu hebben, is de opgave om alles klaar te krijgen en weer eens wat nieuws te beginnen, veel te zwaar.
Verschillende jongens beschouwen onze Hobby Club nog te veel als vermaakcentrum, maar om zich eens ernstig er op toe te leggen, om iets achter elkaar af te maken, dat is er niet bij.
Laten wij nu afspreken, dat nu wij staan voor deze tentoonstelling waar onze Hobby Club veel goeds naar buiten kan dragen, eens alle krachten zullen worden ingespannen om een zeer, zeer goed figuur te slaan en veel leden en donateurs te winnen.
Veel mensen mopperen op ons; aan de jeugd hebben zij op het ogenblik een hekel: ze zijn te vrij, te brutaal, enz., enz. Laten wij met onze Hobby Club tonen, dat die pessimisten de jeugd anders gaan zien, laten wij tonen in ons werk en gedrag, dat ze het van ons niet kunnen zeggen.
Nu wat anders.
Allen weten dat er voor thee wordt gezorgd. Is er niet bij een van jullie een grote theepot, die gemist kan worden? Want het potje van nu, daar schenken we maar 4 kopjes thee uit. Dus als we met 20 jongens zijn, moet ik 5 keer thee zetten; dat is te gek, hè, en het kost mij veel tijd. Willen jullie eens zoeken en vragen, naar zo'n theepot en misschien liggen er nog wel ergens een paar kopjes voor de Hobby Club. Bij voorbaat m'n dank.
Ook voor de thee en suiker is een rouleer systeem, dus wanneer er verzocht wordt aan iemand, om thee of suiker mede te brengen, dan hebben we geen grote mond of smoesjes, maar we doen het en brengen het mee. Het is de verhoging van de gezelligheid op onze club.
Met Hobby groeten,
Cor v.d. Schulp.
Studie Rubriek.
ELEKTRONENBUIZEN II (vervolg van mei 1956).
We hebben dus gezien, dat een diode bestaat uit een gloeidraad, met meestal daaromheen een aparte kathode, en de anode, die ook weer in de vorm van een cilinder om de kathode geplaatst is. Zie fig. 1.
Wordt de kathode verhit, dan ontstaat er om de kathode een elektronenwolk, die vanwege de negatieve lading van de elektronen een z.g. negatieve ruimtelading vormt. Door deze negatieve ruimtelading kan het elektrisch veld dat van de anode uitgaat de kathode slechts tot op een zekere afstand, afhankelijk van de anodespanning, benaderen, waardoor de elektronen die zich buiten deze reikgrens bevinden niet aangetrokken worden door de anode.
Is de anodespanning zo hoog, dat het elektrisch veld van de anode volledig tot de kathode door kan dringen, dan heeft de diode zijn verzadigingsstroom bereikt. Door deze omstandigheden ontstaan er in de Ia-Va karakteristiek van een diode, dat is de kromme welke het verband aangeeft tussen de anodestroom Ia en de anodespanning Va, twee bochten, met daartussen een overgangsgebied. Zie fig.II. Uit deze figuur blijkt tevens, dat de verzadigingsstroom sterk afhankelijk is van de temperatuur van de kathode. Van deze eigenschap wordt soms wel gebruik gemaakt om de stroomsterkte in een gelijkstroomketen te regelen.
Behalve van de temperatuur van de kathode is bij een diode de anodestroom evenwel slechts afhankelijk van de anodespanning, dus van één variabele.
Zouden we dit aantal variabelen opvoeren, dan neemt het aantal gebruiksmogelijkheden ook sterk toe.
In de drie-elektrodenbuis of triode wordt de anodestroom behalve door de anodespanning, mede geregeld door de spanning op een derde elektrode, het rooster, dat in de vorm van een spiraal tussen de kathode en de anode wordt aangebracht en wel zo dicht mogelijk bij de kathode.
De elektronen passeren dus bij hun weg van kathode naar anode dit rooster en omdat de rooster-kathode afstand zo gering is, is de roosterspanning van zeer veel invloed op de anodestroom.
Leggen we weer grafisch het verband vast tussen de anodestroom en de roosterspanning bij een bepaalde anodespanning, dan verkrijgen we figuur III.
We vinden hier weer dezelfde bochten terug als bij de diode. Deze Ia-Vg karakteristiek van een buis wordt met de in fig. IV weergegeven schakeling opgenomen.
Bij een bepaalde vaste anodespanning wordt telkens de anodestroom gemeten, die optreedt bij verschillende waarden van de roosterspanning.
Voor een bepaalde buis zijn de resultaten hiervan weergegeven in de volgende figuur (fig. V).
In de rechte gedeelten van deze karakteristieken zien we, dat bij een constante anodespanning Va, een roosterspanningsverandering ΔVg van 1 volt (Δ, spreek uit: delta, schrijfwijze voor zeer kleine verandering) een anodestroomverandering ΔIa van 4 mA geeft.
We zeggen dat de buis een steilheid S van 4 mA/V heeft. Verder zien we dat we dezelfde 4 mA verandering hadden verkregen door bij een constante roosterspanning Vg de anodespanning Va 50 V te verhogen.
1 Volt roosterspanningsverandering heeft dus dezelfde uitwerking als 50 V anodespanningsverandering en we zeggen weer dat de buis een versterkingsfactor g van 50 heeft. Verandering van de anodespanning Va met 50 V geeft dus een ΔIa van 4 mA en we definieren de inwendige weerstand Ri van de buis = 
In dit voorbeeld is dus Ri = = 
= 12,5 kΩ
We kennen nu dus.
S = 
g = 
Ri =
Eenvoudig blijkt dat:
S x Ri = x = = g.
Dit is de formule van Barkhausen.
De versterkingsfactor g is dus gelijk aan het product van de steilheid S en de inwendige weerstand Ri.
Nemen we in de anodekring een weerstand Ra op, dan ontstaat er over deze weerstand een spanning, die, mits gewerkt wordt in het lineaire gedeelte van de karakteristiek, een getrouwe weergave is van de roosterwisselspanning, alleen enige malen versterkt.
Zouden we de roosterwisselspanning zonder meer tussen kathode en rooster aansluiten, dan wordt het rooster tijdens de positieve fase van de wisselspanning positief t.o.v. de kathode. Het rooster reageert dan net als een anode en er zal een roosterstroom gaan lopen. In de meeste gevallen is dit ongewenst, vanwege de belasting op de voorgaande trap en de daarmee optredende vervorming en we geven, om dit tegen te gaan, het rooster een negatieve voorspanning van enkele volts t.o.v. de kathode.
Is deze voorspanning b-v- -3 volt, dan blijft deze voorspanning t.o.v. de kathode bij b.v. een roosterwisselspanningsamplitude van 2 volt altijd beneden -1 volt en wordt dus nooit positief. Zie ook fig. VI.
De voorspanning mag echter ook niet te hoog zijn, want dan komen we in het kromme gebied van de karakteristiek te werken.
De juiste voorspanning is gemakkelijk uit de karakteristiek af te lezen. Voor de buis uit fig. V zou, bij een Va = 200V de juiste voorspanning -2 volt zijn.
De negatieve voorspanning kan verkregen worden met b.v. een batterij.
Zo een batterij raakt echter, ook al wordt er geen stroom gebruikt, op den duur toch uitgeput en daarom is het gebruik ervan voor dit doel ongewenst.
Een praktische methode is de volgende.
Door in de kathodeleiding een weerstand op te nemen wordt de kathode tengevolge van de spanningsval over deze weerstand door de anodestroom positief t.o.v. de minpool van de anodestroomvoeding en dus ook t.o.v. het rooster. En of het rooster negatief is t.o.v. de kathode, of de kathode positief t.o.v. het rooster, maakt geen verschil. Voor een versterker krijgen we dus de volgende schakeling.
De aanwezigheid van Rg is alleen van betekenis inzake het afvoeren van de weinige elektronen die toch op het rooster terecht komen.
Het rooster blijft daardoor op het nulpotentiaal (t.o.v. de minpool van de voeding), terwijl er voor de roosterwisselspanning toch geen kortsluiting is.De te bereiken versterking per trap bedraagt enkele honderdtallen, terwijl deze in speciale schakelingen wel opgevoerd kan worden tot duizendtallen.
Alhoewel we hiermede nog lang niet klaar zijn met de elektronenbuizen, zullen we toch al de volgende maal, ter wille van de variatie, een ander onderwerp ter hand nemen.
-----------------------------------------A-K--------------------------------------
E X C U U S !
Wij bieden onze lezers onze verontschuldigingen aan voor het late verschijnen van dit nummer. Ook het volgende nummer zal wel vrij laat verschijnen, daar dit nog geheel klaar gemaakt moet worden na afloop van de tentoonstelling.
Wij bezochten:
De commandopost van de Bescherming Bevolking.
Op woensdag 30 mei 1956 heeft de burgemeester van Dordrecht, Mr. J.A.H.J. v.d. Dussen, de nieuwe commandopost van de B.B. officiëel in gebruik gesteld.
De commandopost is uitgerust met een eigen telefooncentrale met 150 lijnen, waarop, behalve de verschillende B.B.-instanties, ook belangrijke gebouwen, zoals politiebureau, ziekenhuizen en verschillende grote industrieën op aangesloten zijn.
Verder staan er in de commandopost nog een drietal zenders en ontvangers opgesteld. Twee zenders zorgen voor de verbinding met de mobiele posten, die uitgerust zijn met draagbare zend-ontvangers, de z.g. portofoons.
De derde zender dient voor draadloos contact met het gewestelijk commando, dat voor de provincie Zuid-Holland gevestigd is in Noordwijk.
Het is begrijpelijk, dat de commandopost ook bij uitvallen van het lichtnet, toch in bedrijf moet kunnen blijven. Daarom staat er in de kelder een grote benzine-agregaat, welke, zoals duidelijk te zien was, uit de dump afkomstig was. De inrichting van de commandopost is zeer goed en praktisch te noemen. De centralisten, die de verbinding met de portofonisten onderhouden, hebben zes spreekcellen tot hun beschikking. De instructiezaal, die uitgerust is met een grote overzichtskaart van Dordrecht (de z.g. plotkaart), kan ook voor andere doeleinden, zoals vergaderingen en feestavonden, gebruikt worden.
Tenslotte liet de heer Beckman, die ons rondleidde, ons nog de drie ground-plane antennes zien, die achter de commandopost opgesteld staan.
Het was jammer, dat men ons niet kon helpen aan technische gegevens, maar we weten wel, dat het gewestelijk contact wordt onderhouden tussen 80 en 160 MHz, dat de portofoonzenders frequentie-gemoduleerd zijn en dat de portofoonontvangers super-regeneratief zijn. Er wordt gebruik gemaakt van stroomgevoede antennes.
Deze commandopost is iets, waarop niet alleen B.B.-ers, maar alle Dordtenaren trots kunnen zijn.
Puks Peins Pagina.
Het aantal binnengekomen oplossingen van Peinsding no.1 is overweldigend groot geweest.
Ook van de kant van onze donateurs en adverteerders zijn veel goede oplossingen binnengekomen. Hartelijk dank hiervoor!
De prijs, welke ditmaal uit een prismaboek bestond, is toegewezen aan A.L. Peinzer.
Van Peinsding no. 2 verwacht ik minstens evenveel oplossingen, doe dus allemaal weer Uw best.
En hier is de oplossing van Peinsding No. 1.
Stel het getal voor door x.
Delen door 4: x/4.
29 optellen: x/4 + 29.
Omdat we achter dit gevonden getal (x/4 + 29) twee cijfers plaatsen, gaat dit getal nu het aantal honderdtallen aanwijzen en dus:
(x/4 + 29)100 + 16 = 106x.
25x + 2916 = 106x
2916 = 81x
x = 
= 36.
Het gezochte getal is dus 
.
Hiernaast Peinsding no. 2. 
Bovenstaande figuur is door twee lijnen zodanig te verdelen, dat de gevormde stukken samen precies een vierkant kunnen vormen.
Oplossingen worden weer binnen verwacht binnen 14 dagen na het uitkomen van dit nummer.
Nogmaals het adres van toezending:
A. KASTELEIN
J. LUYKENSTR. 19,
DORDRECHT.